TY - JOUR ID - 155763 TI - تأثیر ساختار معرفتی جوامع بر جامعه‌‌پذیری بین‌المللیِ توسعه (نمونه‌کاوی: انقلاب مشروطه ایران) JO - ماهنامه جامعه شناسی سیاسی ایران JA - PSI LA - fa SN - 2676-6663 AU - یوسف‌زهی, ناصر AU - سینائی, وحید AD - گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد AD - عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 5 IS - 8 SP - 479 EP - 502 KW - درونی‌سازی KW - قرینه‌سازی KW - بین‌الملل‌گرایی KW - اقناع‌سازی DO - 10.30510/psi.2022.249463.1284 N2 - «جامعه‌پذیری‌ بین‌المللی توسعه» مفهوم جدیدی در نوشتار حاضر پیرامون گریزناپذیری توسعه جوامع از «درونی‌سازی هنجارهای بین‌المللی» در هر دوره تاریخی است؛ اما هنجارهای کلاسیک و مدرن توسعه و جامعه بین‌المللی از دیرباز به‌علت سرشتی «اروپامحور» هنگام درونی‌سازی با مقاومت نظام معرفتی کشورهای غیراروپایی مواجه می‌شده‌اند. مطالعه موردی و تاریخی پرسمان مذکور، ایران عصر مشروطه است؛ زیرا انقلاب مشروطه «نخستین جامعه‌پذیری بین‌المللی اروپاییِ ایرانیان» است که آرمان «ترقی» داشت. درواقع مشروطه توانست نخستین الزامات ترقی و پیوستن به جامعه‌ بین‌المللی اروپایی ازجمله قوه مجریه، مجلس، قانون اساسی و حقوق بشر را پدید آورد. پیرامون تأثیر نظام معرفتی بر جامعه‌پذیری بین‌المللی ایران در عصر مشروطه این فرضیه مطرح می‌شود که ساختار «جامعه‌ناباور»، «غیر توسعه‌گرا» و «متعارض» معرفت ایرانیان (باستانیت، اسلامیت، مدرنیت) درونی‌سازی هنجارهای بین‌المللی و توسعه‌ را در جامعه ایرانی دشوار ساخت. فرضیه مزبور توسط رهیافت سازه‌انگاری و روش جامعه‌شناسی تاریخی آزمون می‌شود. طبق یافته‌های پژوهش ساختار باستانیت و اسلامیت اگرچه به‌علت «جامعه‌ناباوری بین‌المللی» و «غیر توسعه‌گرا»بودن تاریخی-زبانی پذیرای هنجارهای جدید توسعه و نهادهای اولیه جامعه‌پذیری بین‌المللی نبود، روشنفکران با هدف ترقی ایران تلاش نظری شایعی پیرامون سازگار جلوه ‌دادن باستان، اسلام و غرب کردند؛ به‌ویژه با ارائه قرائتی «دموکراتیک» از باستانیت و اسلامیت، حمایت سلطنت و روحانیت را از مشروطه کسب کردند. این «قرینه‌سازی فرهنگی» و «جعل معرفتی» هنگام نهادینه‌سازی هنجارهای فرامحلی (غربی) مانع برخورد سیاسی-اقتصادی ساختار‌های معرفتی نشد؛ به‌گونه‌ای‌ که مجلس اول و دوم مشروطه عرصه منازعات نمایندگان معرفت شیعی (روحانیت)، اروپایی (روشنفکران) و باستانی (سلطنت‌طلبان) پیرامون چگونگی ترقی و تعاملات بین‌المللی شد که نتیجه آن تداوم توسعه‌نیافتگی ایران بود. UR - https://jou.spsiran.ir/article_155763.html L1 - https://jou.spsiran.ir/article_155763_3b1c675ee00f827260d356006c4d07d8.pdf ER -