TY - JOUR ID - 155846 TI - بررسی و تحلیل روابط عاشق و معشوق در غزلیات حافظ با رویکرد به سویه های سیاسی و اجتماعی JO - ماهنامه جامعه شناسی سیاسی ایران JA - PSI LA - fa SN - 2676-6663 AU - دیانتی, محمد AU - محبوب پور, ناصر AU - حجت, محمد AD - دانشگاه ازاد اسلامی، کرمان، ایران. AD - دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران. Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 5 IS - 9 SP - 603 EP - 615 KW - حافظ KW - غزلیات KW - عشق KW - سیاست KW - جامعه KW - پادشاه KW - مردم DO - 10.30510/psi.2022.298468.2093 N2 - پرداختن به شعر حافظ از یک جهت، به معنای عدم تحقیق دقیق در افکار اوست. شعر او چندلایه و چندپهلو بوده و موضوعات گوناگونی را دربر می‌گیرد. بر این اساس، پدیدۀ عشق و تبیین روابط عاشق و معشوق در غزلیات او ابعاد فراشخصی پیدا می‌کند و موضوعات سیاسی- اجتماعی زمانه‌اش را شامل می‌شود. شاعر در روساخت به بازنمایی این پیوندها می‌پردازد تا مخاطبان عام خود را به اقناع برساند، اما در ژرف‌ساخت، برداشت‌ها و آراء انتقادی‌اش را شرح می‌دهد تا برگسترۀ درک و شعور مخاطبان خاص و نکته‌سنج خود بیفزاید و خویشکاری ادبی و مردمی خود را ادا نماید. هدف پژوهش حاضر، بررسی اغراض سیاسی- اجتماعی حافظ از بازنمایی روابط عاشق و معشوق در غزلیات با استناد به منابع کتابخانه‌ای و روش توصیفی- تحلیلی است. نتایج تحقیق نشان می-دهد که سه وجه اشتراک اصلی میان شخصیت معشوق (وجه روساخت) و شاه (وجه ژرف‌ساخت) وجود دارد که عبارت است از: 1. کنش‌های پادشاه‌مآبانۀ معشوق 2. معشوق را شاه نامیدن 3. مواجه بودن و شاه با افراد بسیار. بر این پایه، یکی از اهداف حافظ از انعکاس مسائل غنایی و عاشقانه، بازنمایی و تبیین افکار سیاسی و اجتماعی خود بوده است. البته، این روش باعث چندلایگی متن تولیدی و دیریابی اغراض شاعر از سوی بیشینۀ گروه هدف (مخاطب عام) شده است. اصلی‌ترین دلیل استفاده از چنین روشی، شرایط نامطلوب سیاسی و اجتماعی و عدم انتقادپذیری صاحبان قدرت در آن دوره بوده است. UR - https://jou.spsiran.ir/article_155846.html L1 - https://jou.spsiran.ir/article_155846_3020bcb6a8e0215b1282de1b55998b74.pdf ER -