بررسی رابطة بین عدالت اجتماعی و جنسیتی با نگرش زنان بوشهری به مردم سالاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه جامعه شناسی،واحد بوشهر،دانشگاه آزاد اسلامی،بوشهر،ایران

چکیده

هدف: زنان، به‌عنوان نیمی از نیروی انسانی موجود در جوامع بشری، نقشی به‌سزا در توسعة جوامع انسانی ایفا می‌کنند. بنابراین، مشارکت زنان در همه فعالیت‌های اجتماعی، ازجمله سیاست ضروری است. به‌نحوی‌که می‌توان گفت اقلیت بودن زنان در امور سیاسی موجب ناتمامی مردم‌سالاری در جامعه می‌شود. این تحقیق به‌منظور بررسی رابطه بین عدالت اجتماعی و جنسیتی با نگرش زنان بوشهری به مردم‌سالاری در شهر بوشهر انجام گرفته است.
روش تحقیق: مطالعه حاضر با رویکرد کمی و با استفاده از روش پیمایشی به انجام رسیده است. نمونه مورد مطالعه در این پژوهش 600 نفر از زنان ساکن بوشهر را تشکیل می‌دهند. داده‌های موردنیاز از طریق پرسشنامه ساختاریافته گردآوری و با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. چارچوب نظری این تحقیق برگرفته از نظریه لرنر است. در این تحقیق نگرش نسبت به مردم‌سالاری در سه بخش حقوق و آزادی‌های مدنی، حکومت مردم‌سالار و پاسخگو و جامعه مردم‌سالار سنجیده شده است.
 نتایج: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که به ازای هر واحد افزایش در عدالت اجتماعی به میزان 129/0 درصد و به ازای هر واحد افزایش در عدالت جنسیتی به میزان 067/0 درصد بر میزان نگرش نسبت به مردم‌سالاری افزوده خواهد شد. این دو متغیر توانسته‌اند 42/0 از تغییرات نگرش به مردم‌سالاری را مورد تبیین قرار دهند. نتایج تحلیل نشان می‌دهد که بین دو متغیر عدالت اجتماعی و عدالت جنسیتی با نگرش زنان بوشهری به مردم‌سالاری رابطه معنی‌داری وجود دارد. با توجه به متغیر عدالت اجتماعی و عدالت جنسیتی در زمینه پست‌ها و مناصب، در حال حاضر در کشور، زنان پیشرفت‌های چشمگیری داشته‌اند اما جایگاه آن‌ها در پست‌ها و مناصب عالی کمتر دیده می‌شود.

کلیدواژه‌ها


آرون، ریمون (1381). مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه‌شناسی، ترجمه باقر پرهام، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
احمدی، حبیب (1382). روان‌شناسی اجتماعی، شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.
امین آقایی، مهرناز و مشتاقیان، مرضیه (1396). عدالت جنسیتی و توسعه پایدار انسانی؛ محورها و چالش‌ها، معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری.
انگلس (1894). مجموعه آثار مارکس و انگلس، ج27؛ پاسخ انگلس به عالی‌جناب جوانی بوویو.
باقری ایلخچی، جهانگیر و نازلیان، مهناز (1388). «دموکراسی، عدالت و صلح در عقلانیت انتقادی پوپر»، دوفصلنامه حقوق بشر، دوره چهارم، ش8، 1-18.
بخارایی، احمد (1381). دموکراسی و دشمنانش در ایران، تهران: انتشارات گام نو
بشیریه، حسین (1379). جامعه‌شناسی سیاسی؛ نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی، تهران: نشر نی.
جعفری، علی (1386). نگاهی به ایده بزرگراه اطلاعاتی ال‌گور، بنیاد آینده‌نگری ایران.
رحیمی، مصطفی (1347). قانون اساسی ایران و اصول دموکراسی، تهران: ابن‌سینا.
ریترز، جورج (1379). نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
سبکتکین ریزی، قربان علی (1373). «تبیین رابطه میزان تحصیلات زنان روستایی با میزان مشارکت اجتماعی آن‌ها»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، به راهنمایی تقی آزاد برمکی.
عبدالفتاح، امام (1377). خودکامه، ترجمه حمیدرضا آژیر و محمدرضا مروارید، انتشارات سروش.
عبداللهی، محمد (1383). «زنان و نهادهای مدنی مسائل، موانع و راهبردهای مشارکت مدنی زنان در ایران»، مجله جامعه‌شناسی ایران، تابستان، دوره پنجم، ش2، 63-99.
عسگری فامنین، سهراب (1379). «دموکراسی و امنیت ملی». روزنامه همشهری.
علی‌پور، پروین؛ زاهدی، محمدجواد؛ ملکی، امیر و جوادی یگانه، محمدرضا (1396). «تحلیل گفتمان عدالت جنسیتی در برنامۀ پنج‌سالۀ ششم توسعۀ اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جمهوری اسلامی ایران»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره 6، ش2، 203-229.
فاضلی، مسعود (1380). «دموکراسی و مقوله عدالت اجتماعی». مجله بازتاب اندیشه.
کاستلز، امانوئل (1380). عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ، قدرت هویت، ج2، ترجمه حسن چاووشیان. تهران: طرح نو.
کمالی، افسانه (1380). «رهیافت مشارکت زنان در توسعه: پیش‌شرط‌ها و موانع»، فصلنامه پژوهش زنان، پاییز، ص5.
مصفا، نسرین (1357). مشارکت سیاسی زنان در ایران، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
موحد، مجید (382). «مشارکت سیاسی زنان و عوامل مؤثر بر آن»، فصلنامه مطالعات زنان، دانشگاه الزهرا(س)، پژوهشکده زنان، زمستان، س1، ش2، 3-28.
نیک‌پی، امیر (1389)، «دموکراسی، جنبش اجتماعی و حقوق زنان»، مجله تحقیقات حقوقی، دوره چهارم، ش51، 269-299.
هانتینگتون، ساموئل (1373). موج سوم دموکراسی در پایان سده بیستم، ترجمه احمد شهسا. چ3، تهران: روزانه.
هلد، دیوید (1369). مدل‌های دموکراسی، ترجمه عباس مخبر، تهران: انتشارات روشنگران.
 
Beetman, David; Braking, Sarah; Kearton, Lain & Weir, Stuart (2001). IDEA Methodology, International IDEA Handbook on Assessment, Klumer Law International Democracy.
Clulow, Michael. (2007). ''Women’s Organizations and Local Democracy: Promoting effective Participation of women in Central America'', Development, Hound mills: Mar, vol. 50, Iss.1, 86-90.
Fidelis, Malgozata. (2007). ''Elusive Equality: Gender, Citizenship, and the Limits of Democracy in Czechoslovakia'', 1918-1950. History, Washington, winter, vol. 35, Iss.2, p.69.
Gilligan, Yvonne & Tremblay, Manon (2005). ''Sharing Power; Women, Parliament, Democracy'', Reference and Research book News, Portland: Nov. vol. 20, Iss. 4; pg: N/A.
Habermas, J. (1989). The Structural Transformation of the Public Sphere, Trans, T. Burger Polity Press: Cambridge.
Lucas, Jeffrey W. (2003). "Status Processes and the Institutionalization of women as headers'', American Sociological Review, vol.68, June: 464-480.