گفتمان سلطنت و نسبت آن با گفتمان‌های رقیب در ایران( 1357-1332)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشجوی دکترای علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس.

چکیده

در طول سال‌های 1357-1332 ش گفتمان‌های سیاسی مختلفی در فضای سیاسی – اجتماعی ایران با یکدیگر رقابت کردند که در این میان، گفتمان سلطنت در جایگاه هژمون قرار داشته و گفتمان‌های ملی‌گرایی، مارکسیستی و اسلام‌گرا گفتمان‌های رقیب محسوب می‌شدند. این پژوهش به بررسی نسبت بین گفتمان‌های رقیب و هژمون پرداخته است. پرسش اصلی پژوهش این است که دال‌های شناور و مرکزی گفتمان سلطنت در دورة سال‌های 57-1332 ش کدام‌اند و چه نسبتی بین این گفتمان و گفتمان‌های رقیب وجود داشت؟ یافته‌های تحقیق نشان داده که دال مرکزی گفتمان سلطنت، شاه محوری و دال‌های شناور آن، شامل اقتدارگرایی، ناسیونالیسم باستان گرا، ناسیونالیسم مثبت، تمدن بزرگ و ظاهرگرایی مذهبی بوده است. برخی از گفتمان‌های رقیب با مواردی از دال‌های مذکور همسویی داشتند؛ اما غالب این گفتمان‌ها با دال‌های سلطنت تضاد داشته و تضعیف‌کننده دال مذکور بشمار می‌رفته‌‌اند و ازاین‌رو اکثریت گفتمان‌های فعال این دوره، خواهان براندازی سلطنت بودند. این پژوهش از نظریة گفتمان لاکلاو و موفه بهره جسته و روش پژوهش، تحلیل گفتمان و روش تفسیری از نوع کیفی و مبتنی بر داده‌های اسنادی و کتابخانه‌ای است.

کلیدواژه‌ها