تحلیل انتقادی گفتمان نامزدهای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه جامعه شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر به تحلیل انتقادی گفتمان نامزدهای رقابت‌های دوازدهمین دوره ریاست جمهوری ایران پرداخته تا موضوعات مهم جامعه را در هر گفتمان شناسایی نماید. مواد خام تحلیل شامل متن مناظره‌های انتخاباتی و فیلم‌های مستند تبلیغاتی است که مورد تحلیل بینامتنی و بینا گفتمانی قرار گرفت. استخراج مضامین و محتوای دال‌های مرکزی بر اساس میزان تکرار و تأکید صریح نامزدها در مقایسه با متون رقبا، صورت گرفت.
در این رقابت‌ها سه گفتمان اصول‌گرای اصلاح‌طلب، اصلاح‌طلبی اصول‌گرا و توسعه پایدار رقابت نمودند. در حوزۀ گفتمانی توسعۀ پایدار اجتماعی، هاشمی‌طبا  وضعیت موجود کشور را نقد کرد؛ اما به دلیل ضعف سیاسی زنجیره هم ارزی (جامعه دانشگاهی) و کمتر ایدئولوژیک بودن، قدرت کافی در رقابت‌ها نیافت. مثلث رئیسی، قالیباف و آقا میرسلیم (اصول‌گرایی اصلاح‌طلب) مرز ضدیتی خود را بر عدالت و حمایت از اقشار محروم ترسیم کردند، قالیباف مدیریت مدرن عدالت‌محور خود را از دولت کار - کرامت رئیسی متمایز ساخت. زوج روحانی - جهانگیری در گفتمان اصلاح‌طلبی اصول‌گرا، موفق نشدند نماینده گفتمان اصلاح‌طلبی دوم خردادی باشند و تنها با یاری جوانان جویای امید پیروز گشتند.
گفتمان‌های فوق، افزون بر همگرایی شدید انقلابی اسلامی، وقته‌های مشترک اقتصادی - اجتماعی (فقر و نابرابری‌های اقتصادی - اجتماعی) داشتند. فاصله طبقاتی، بی‌اخلاقی‌های سیاسی، فساد مالی و رانت‌خواری عناصر مشترک گفتمان‌ها بود.
 

کلیدواژه‌ها


  1. آقا گل زاده، فردوس (1391) تحلیلگفتمانوکاربردشناسی(مجموعه مقالات نخستین هم‌اندیشی)، تهران، نشر نویسه پارسی.
  2. امینی، پرویز (1396) «حضور ۳ گفتمان در انتخابات ۹۶/ نامزدهای ریاست‌جمهوری نمایند/ چه گفتمانی هستند؟» خبرگزاریتسنیم، دهم اردیبهشت 1396.
  3. بشیر، حسن؛ طاهری، سید حمید (1394) «تحلیل گفتمان فیلم‌های تبلیغاتی نامزدهای دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران» (1388)، فصلنامةپژوهش‌هایراهبردیسیاست، سال چهارم، شمارة 13، تابستان 1394.
  4. تاجیک محمدرضا، روز خوش محمد (1387) «بررسی نهمین دورة انتخابات ریاست جمهوری ایران از منظر تحلیل گفتمان»، مجلةدانشکدةادبیاتوعلومانسانی، سال 16، شمارة 61، تابستان 1387.
  5. جول، جیمز (1388) گرامشی، ترجمة محمدرضا زمردی، چاپ اول، تهران نشر ثالث.
  6. جهانگیری، جهانگیر؛ فتاحی، سجاد (1390) «تحلیل گفتمان محمود احمدی‌نژاد در انتخابات ریاست دورة دهم»، مجلةمطالعاتاجتماعیایران، دورة پنجم، شمارة 3، پاییز 1390.
  7. حمیدیان، اکرم (1396) نابرابری،فقر،طرداجتماعی، چاپ اول، تهران انتشارات جامعه شناسان.
  8. سلطانی، علی‌اصغر (1384) قدرت،زبانوگفتمان، تهران، چاپ اول، نشر نی.
  9. فرکلاف، نورمن (1379) گفتمانومتن: تحلیلزبان‌شناختیوبینامتنیدرچهارچوبتحلیلگفتمان، رامین کریمیان، در: تحلیل گفتمان انتقادی، جمعی از مترجمان، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
  10. فیلیپس لوئیز، یورگنسن ماریان (1394) نظریهوروشدرتحلیلگفتمان، هادی جلیلی، تهران، نشر نی
  11. قجری حسینعلی، نظری جواد (1392) کاربردتحلیلگفتماندرتحقیقاتاجتماعی، تهران انتشارات جامعه شناسان.
  12. لعل علیزاده، محمد (1393) جامعه‌شناسیسیاسی، تهران، چاپ اول،انتشارات دانشگاه پیام نور.
  13. مک، دانل دایان (1380) مقدمه‌ایبرنظریه‌هایگفتمان، حسینعلی نوذری، تهران، نشر نی.
  14. ون دایک، تئو ای (1382) مطالعاتیدرتحلیلگفتمان- ازدستورمتنتاگفتمانکاویانتقادی، گروه مترجمان، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
    1. Asa Berger Arthur (2016) Applied Discourse Analysis: Popular Culture, Media, and Everyday Life, Palgrave Macmillan
    2. Howarth David J, Norval Aletta J, Stavrakakis Yannis ))(2000)Discourse Theory and Political Analysis: Identities, Hegemonies and Social Change, Manchester University Press
    3. Howarth  Juraj)2009) Critical Discourse Analysis of Obama's Political Discourse, International Conference of Language, Literature and Culture in a Changing Transatlantic