سیاست های اجتماعی بنیاد شهید از منظر همسران شهدا؛ مطالعه کیفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جامعه شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 استادیار حقوق گروه مطالعات زنان، دانشکده علوم انسانی،دانشگاه تربیت مدرس، تهران ، ایران

چکیده

پس از جنگ تحمیلی بخشی از سیاست های جمهوری اسلامی ایران معطوف به جبران خسارت و کاهش آسیب های ناشی از جنگ برای خانواده های رزمندگان بود. یکی از روش های ارزیابی سیاست های هر نظامی به ویژه در حوزه رفاه اجتماعی پرسش از گروه هدف است. در این تحقیق با بیست و سه نفر از همسران شهدای جنگ تحمیلی ساکن شهر تهران مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام شد. داده های جمع آوری شده در سه بعد محتوای سیاستها، نحوه اجرا و نتایج، کدگذاری موضوعی و نهایتا بر اساس قوانین موجود به تحلیل سند و تحلیل مضمون پرداخته شد . یافته های تحقیق نشان داد که از نظر همسران شهدا به عنوان گروه هدف ، سیاست های نظام جمهوری اسلامی ایران در باب خانواده ی ایثارگران، ناکافی بوده است و به رفع مشکلاتی چون رفاه در ایام سالمندی، نیازهای تفریحی و ارتباطی، مددکاری و مشاوره آنگونه که تا کنون باید پرداخته نشده . در باب تامین نیاز های همسران شهدا و تطبیق خدمات با وضعیت فعلی جامعه هدف و در نظر گرفتن نیازهای ایام کهولت سن و سالمندی جامعه هدف و لزوم تدبیر سیاست ها و اتخاذ راهکار ها در جهت ایجاد سهولت در روند زندگی همسران سالمند شهدا با بی اعتنایی خاصی مواجه شده اند. همچنین این سیاستها در عین برآوردن بخشی زیادی از نیازهای همسران شهدا، ناکافی بوده و در میان مصاحبه شوندگان تا حدودی احساس نارضایتی و نگرانی برای آینده خود و فرزندان احساس می شد.

کلیدواژه‌ها


  • احمدی سیروس، فیروزی محمدرضا. (۱۳۹۵) مدل معادله ساختاری رابطه خدمات سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران با کیفیت زندگی ایثارگران؛ مطالعه موردی شهر شیراز. فصلنامه مطالعات فرهنگ ایثار، دوره ۱. ش ۱
  • امیدی، رضا (1391)، تحلیل برنامه‌های عمران و توسعه‌ی ایران از منظر مولفه‌های برنامه‌ریزی اجتماعی، فصلنامه علمی و پژوهشی برنامه‌ریزی و بودجه، سال هفدهم، شماره 4
  • خانی، سعید؛ خضری، فرشید؛ یاری، کتایون. (۱۳۹۶). مطالعه اسیب پذیری اجتماعی زنان سرپرست خانوار و زنان دارای سرپرست در منطقه سلطان اباد شهر تهران. زن در توسعه و سیاست. دوره ۱۵، ش ۴. صص ۶۲۰-۵۹۷
  • رضایی، مهدی؛ محمودی، فاطمه (۱۳۹۸) بازسازی معنایی کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار در کردستان: یک مطالعه کیفی. فصلنامه جامعه شناسی کاربردی. سال سی ام. پیاپی ۷۳. صص ۱۶۶-۱۴۳
  • زارعان، منصوره؛ زارعی، معصومه؛ هنردوست، عطیه. (). توانمندسازی زنان سرپرست خانوار با تاکید بر برنامه های چهارم، پنجم و ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه زن در توسعه و سیاست. دوره ۱۶. شماره ۲. صص ۳۳۸-۳۱۹
  • سبحانی، بهمن؛ حسینی مطلق، سید مستجاد. (۱۳۹۶) فراتحلیل پژوهش‌های سرمایه اجتماعی در بنیاد شهید و امور ایثارگران. دوره ۱. ش ۳
  • سرمدی، پرستو (۱۳۹۷). زنان و دولت، پس از انقلاب. تهران: کویر.
  •  عموزاده مهدیرجی، حنیف (۱۳۹۶) سیاستگذاری خانواده و تغییرات اجتماعی در جمهوری اسلامی ایران. سیاستگذاری عمومی. دوره ۳، شماره۱. صص ۱۵۲-۱۳۳
  • فیروزآبادی، احمد؛ دیباجی فروشانی، شکوه. (۱۳۹۶). نقد سیاست اجتماعی در باب زنان سرپرست خانوار در ایران، بررسی مسائل اجتماعی ایران، دوره هشتم. شماره دوم. صص ۵۱-۲۵
  • کراسول، جان. (۱۳۹۴). پویش کیفی و طرح پژوهش: انتخاب از میان پنج رویکرد. ترجمه حسن دانایی فرد و حسین کاظمی. تهران: صفار: اشراقی، چاپ دوم.
  • کیخا، عالمه؛ حدادی، ابراهیم؛ غلامی، محمود؛ نوری دلاور، محسن. (۱۳۹۶). بررسی تاثیر ارتباط مدیران و کارکنان بنیاد شهید و امور ایثارگران بر رضایتمندی خانواده های شاهد و ایثارگر، فصلنامه مطالعات فرهنگ ایثار، دوره ۱. ش ۴
  • محمدپور، علیزاده،(۱۳۹۰). زنان و فرهنگ فقر: مطالعه کیفی فرهنگ فقر در میان زنان سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی ساری. مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، صص ۱۹۷-۱۶۵
  • همتی، رضا؛ کریمی، معصومه. (۱۳۹۷) زنان مطلقه و تجربه ی سرپرستی خانوار: یک پژوهش کیفی (نمونه ی موردی زنان مطلقه سرپرست خانوار شهر فارسان). پژوهش نامه زنان. س ۹، ش ۲، صص ۲۱۱-۱۸۱
  • قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران و احکام متناظر و  مرتبط با آن (1398) معاونت حقوقی و امور مجلس بنیاد شهید و امور ایثارگران – نشر شاهد
  • مصاحبه با دکتر بزرگیان – معاون ارتباطات مردمی بنیاد شهید (1398)توسط محقق در دی ماه1398 در محل بنیاد شهید انقلاب اسلامی
  • مصاحبه با خانم دکتر آهنگر – استاد دانشگاه و پژوهشگر اجتماعی و فرزند شهید  (1398)توسط محقق در دانشگاه تهران
  • مصاحبه  با  خانم  دکتر موسوی پژوهشگر در حوزه جانبازان و خانواده های شهدا در منزل ایشان در مورخ اذر 1398