نسبت حلقه کیان با جریان روشنفکری دینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی گرایش اندیشه های سیاسی، واحدکرج، دانشگاه آزاد اسلامی ، کرج،ایران

2 استاد گروه علوم سیاسی ،دانشگاه امام صادق (ع)، تهران ، ایران

چکیده

چکیده
شناخت صحیح و جامع از اندیشه و بینش جریان‌های فکری و سیاسی موجود در جامعه و واکاوی مبانی فکری آنان، از پیش نیازهای اساسی شناخت جامعه و همچنین از کارکردهای ویژه‌جامعه‌شناسی سیاسی یک نظام سیاسی می‌باشدکه بدون شناخت ماهیت جریان های فکری –سیاسی موجود در آن جامعه ممکن نمی باشد . در اواخر دهه شصت و به ویژه دهه هفتاد شمسی در ایران جریان‌های روشن‌فکری شکل گرفت که که بدون تردید پهنه فکری ایران را تحت تأثیر خود قرار داد. یکی از این جریان‌های فکری که به تدریج از اوایل دهه هفتاد هجری شمسی شکل و سپس گسترش یافت، حلقه کیان بود . روش تحقیق در این پژوهش توصیفی و تحلیلی است که از طریق روش کتابخانه ای گردآوری شده است. هدف تحقیق بررسی تحلیلی مولفه‌های اندیشه سیاسی حلقه کیان می باشد. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که اعضای حلقه کیان که خود را روشنفکر دینی می دانند وظیفه ابتدایی خود را نقد ساختارهای اجتماعی - اندیشه ای سنتی دانسته و با تکیه بر عقل خود بنیاد و ارزش های مدرن، کوشیدند جامعه ای منطبق با این ارزش ها ایجاد کنند در حوزه ی سیاسی، اعضای حلقه ی کیان اساس اندیشه ی سیاسی خود را بر این پایه استوار کرده اند که در حکومت نباید امتیاز و حق ویژه ای برای دین قائل شد.
واژگان کلیدی:-ایران ،حلقه کیان، اندیشه سیاسی، روشنفکری دینی ،سکولاریزم.

کلیدواژه‌ها


حمدی، بابک  (1382). هایدگر و پرسش بنیادین، تهران: نشر مرکز.
امیری، جهاندار، 1381، بسترهای تاریخی و فکری برآمدن روشنفکران دینی»، سروش اندیشه، سال اول، شماره سوم و چهارم، تابستان و پائیز، ص160.
امیری، جهاندار، روشنفکران دینی: لیبرال یا دینمدار؟، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ص81.
بازرگان، مهدی،1372،سیر اندیشه دینی معاصر»، ماهنامه کیان، شماره 11، ص18.
بیرو، ‌‌ آلن (1370). فرهنگ علوم اجتماعی، ‌‌تر‌جمه باقر ساروخانی‌‌، تهران: انتشـارات کیهـان.
بروجردی، مهرزاد (۱۳۷۷). روشنفکران ایرانی و غرب، ترجمه احمد شیرازی، تهران: نشر فرزان روژ.
بروجردی، مهرزاد (۱۳82). روشنفکری دینی ومدرنیته در ایران پس از انقلاب، تهران: نشر گام نو
پارسانیا، حمید‌‌ (1391). انواع و ادوار روشنفکری با نگاه به روشنفکری حوزوی، قم: کتاب فردا.
پایا،علی، انسبی گرایی معرفتی و خشونت ورزش در صحنه عمل اجتماعی ، کیان، ش ۷، ۱۳۷۸، ص ۳۸
پیمان، حبیب االله، 1381،استوار در راه آزادی و دموکراسی، ماهنامه آفتاب، سال دوم، شماره چهاردهم، فروردین، ص23-22.
جمالی، مصطفی (1387). جریان‌شناسی فرهنگی در تمدن اسلامی، قم: کتاب فردا.
جمالی، مصطفی (1387).جریان‌شناسی فرهنگی در تمدن اسلامی، قم: کتاب فردا.
خلجی، محمد مهدی (1373). محمد آرکون و فرایند روشنفکری دینی، ماهنامه کیان، 20، ص 15.
دارابی، علی (1388). جریان‌شناسی سیاسی در ایران، چاپ اول، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
درخشه ،جلال(1386).گفتمان سیاسی شیعه در ایران معاصر،چاپ سوم :انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
رجبی، محمد (سه شنبه، ۳ دی ۱۳۸۷)، غرب باوری یا خداباوری؟، ویژه نامه روزنامه اعتماد، شماره۱۸۵۰.
روزنامه اعتماد،شماره 1376، 5/2/1386، ص8.
روزنامه جامعه :26/ ۰۸ /  ۱۳۸۷
روزنامه جامعه، پایگاه اطلاع رسانی اصلاح،.26/8/1387
روزنامه شهروند امروز، ش ۲۵، ۶۰ آذر ۱۳۸۹.
روزنامه شهروند امروز، ش ۲۵، ۹۰ آذر ۱۳۸۶
روزنامه شهروند امروز، ش ۲۵، ۹۰ آذر ۱۳۸۶.
روزنامهکیان، آذر۱۳۷۰، ش ۲، ص۳
روزنامهکیان، فروردین و اردیبهشت ۱۳۷۶، ش ۶ ۲، صص ۵۱-۵
روزنامه ی شرق، ۱۳۸۶
سام دلیری،کاظم، روشنفکری دینی سکولار، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۹۳، ص ۵۲، به نقل از: مصطفی رخ صفت، ۱۳۹۱، مصاحبه با سایت «سروش میلاد
سروش، عبد الکریم، دینداری و خردورزی، کیان، ش ۱۲، ص ۱۰-۱۲.
سروش، عبدالکریم‌‌. ایدئولوژی دینی و دین ایدئولوژیک، کیان، شماره 16‌‌.                                 
شبستری، محمدمجتهد، «چرا باید اندیشه دینی را نقد کرد؟»، کیان، ش ۱۸،ص16
شبستری، محمدمجتهد، نقدی بر قرائت رسمی از دین، بی تا، ص 59.
شمس الواعظین، ماشاالله (1386). دکتر سروش پدر معنوی نبود، گفت و گو با ماشاالله شمس الواعظین، سردبیر کیان، شهروند امروز، شماره 60.
صالح‌پور، جهانگیر (سعید حجاریان) (1374). فرایند عرفی شدن فقه شیعه، ماهنامه کیان، شماره 24، ص 18.
عبد الکریم سروش، «میز گرد دین در دورنمای فرهنگی جهان»، نامه فرهنگ، سال اول، ش ۱۳۷۰، ۳ص۹
قوچانی، محمد، (1379). پدر خوانده و چپ‌های جوان، مبارزه برای نقد قدرت، تهران: نشر نی، ص
کرکگور، سورن، انفسی بودن حقیقت، ترجمه مصطفی ملکیان، نقد و نظر، سال اول، ش ۶-۳، ۱۳۷۶، ص ۹۷.
  کریایی، محمدعلی،1378 ،جامعه شناسی روشنفکری دینی، چاپ اول، تهران: بنیاد فرهنگ واندیشه معاصر،ص106.
کریمی‌نیا، مرتضی (1379). تاویل حقیقت و نص، گفت و گوی اختصاصی کیان با نصر حامد ابوزید، ماهنامه کیان، شماره 54، ص 8-7.
گلستانی، صادق‌‌ (1389). نقدو بررسی نظریه عرفی‌شدن در ایران، قـم: موسسـه آموزشـی پژوهشی امام خمینی.
ماهنامـه کیـان‌‌. قبض و بسط در میزان نقد و بحـث، شماره2، سال 1370‌‌.
ماهنامه کیان، ش ۱۱، فروردین و اردیبهشت ۷۲، ص ۲.
مجتهد شبستری، محمد‌ (1379). نقدی بر قرائت رسمی از دین، تهران: طرح نو.
مددپور، م. (1392). خودآگاهی تاریخی، تهران: دفتر مطالعات دینی هنر.
موسوی آیت افسون‌گری، مهدی (1392). تحلیل و بررسی زمینه‌های فکری سروش و پیدایش حلقه کیان، چاپ اول، قم: نشر اشراق.
موسوی، سید مهدی، آیت افسون گری تحلیل و بررسی زمینه های فکری سروش و پیدایش حلقه کیان)، چاپ اول، قم، نشر اشراق، ۱۳۹۲، ص ۲۳۱، به نقل از: محمد قوچانی، عصر آزادگان، اردیبهشت ۱۳۷۹
میرسلیم، سید مصطفی و خورمهر، کاظم (1389).جریان‌شناسی فرهنگی بعد از انقلاب اسلامی ایران، چاپ دوم، تهران: نشر باز.
نوروزی، محمد جواد، نقد و ارزیابی معرفی گرایی در جمهوری اسلامی ایران، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1393، ص ۷۸.
واعظی، احمد، درآمدی بر هرمنوتیک، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۸۱، ص ۲۳ و ۲۶
یزدی،ابراهیم، مهندس بازرگان نیم قرن تلاش در عرصه سیاست و اندیشه دینی، کیان، ش۳۳، ۱۳۷۳، ص ۳
یزدی،ابراهیم، مهندس بازرگان، نیم قرن تلاش در عرصه سیاست و اندیشه دینی»، ماهنامه کیان، شماره 23 ، 1373،ص13.
یزدی، ابراهیم (1373). مهندس بازرگان نیم قرن تلاش در عرصه سیاست و اندیشه دینی، کیان، شماره 23، ص 3.
طاهری، حامد، بررسی انتقادی جریان التقاطی حلقه کیان و بازتاب‌های آن در عرصه سیاسی جمهوری اسلامی ایران، رساله دکتری، 1395.
درخشه، جلال 1393، گفتمان سیاسی شیعه در ایران معاصر، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
دهخدا، علیرضا، فرهنگ دهخدا، 1390، ص651.
قرآن کریم
 علی(ع)، میزان الحکمه، ج ۱، حدیث ۱۷۳۲٫
 
http://www.islahweb.org/node
www .soroshmilad .com
/http : / / www . islahweb .org / node