حاشیه نشینی وتاثیر آن بر توسعه سیاسی -اجتماعی در کلان شهر تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی ،دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 دانشجو دکتری گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران ، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تعیین پدیده حاشیه نشینی و تاثیر آن بر توسعه سیاسی-اجتماعی در کلان شهر تهران انجام شده است. گردآوری داده ها از طریق پیمایش با ابزار پرسشنامه و روش نمونه گیری طبقه ای و تصادفی، داده ها جمع آوری شده اند. جامعه آماری تحقیق368 شهروند ساکن در دو منطقه حاشیه نشین فرحزاد و قلعه میر تهران است. پس از گردآوری داده‌ها، و با استفاده از نرم افزار SPSS، داده‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته‌اند. بر‌اساس آمارهای استنباطی از آزمون های پیرسون و رگرسیون استفاده شده است و در نهایت مدل تحلیل مسیر ارائه گردید. یافته های تحقیق نشان می دهد حاشیه نشینی با تقلیل کیفیت زندگی باعث کند شدن توسعه اجتماعی –سیاسی شده است. در بیشترین و قوی‌ترین تاثیر حاشیه نشینی بر توسعه سیاسی-اجتماعی، می‌توان به تاثیرمستقیم متغیر آموزش (به میزان 400/0)، مشارکت سیاسی(به میزان 365/0)، کیفیت زندگی (به میزان 291/0)، عدالت و برابری (به میزان 287/0) و سرمایه اجتماعی (به میزان 247/0) اشاره کرد. در مجموع متغیرهای موجود در این تحقیق می توانند تا 75 درصد میزان تاثیر حاشیه نشینی بر توسعه سیاسی-اجتماعی را توضیح دهند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. آرون، ریمون.(1370). مراحل اساسی اندیشه در جامعه شناسی، باقر پرهام، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
  2. ازکیا، مصطفی.(1389). جامعه شناسی توسعه. چاپ هفتم.تهران: مؤسسه نشر کلمه.
  3. اسدی خانوکی شایسته.(1393). آسیب های اجتماعی، فرهنگی واقتصادی حاشیه نشینان و ارائه راهبردها و راهکارهای عملی(مطالعه موردی شهر کرمان). وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه کاشان - دانشکده علوم انسانی
  4. برادران، مراد؛ غفاری، غلامرضا؛ زاهدی، محمدجواد ؛ربیعی، علی.(1396). حاشیه نشینی: تحلیل جامعه شناختی مسائل اجتماعی سیاست های مسکن و پدیده ی غیررسمیت(بررسی نمونه ی میان آباد، اسلامشهر، تهران). بررسی مسائل اجتماعی ایران. دوره هشتم. شماره اول. ص209-231.
  5. پزشکی، محمد.(1395).مبانی شناخت شناسی توسعه سیاسی ایران (رهیافت اجتهادگرا).کتابخانه دیجیتالی تبیان.
  6. پورابراهیمی، فاطمه.(1392).تحلیل اثرات سالخوردگی بر بازدارندگی توسعه اقتصادی - اجتماعی روستاهای بخش جلگه رُخ تربت حیدریه. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه زابل.
  7. حاج یوسفی علی.(1381 )حاشیه نشینی و فرآیند تحول آن، هفت شهر، فصلنامه عمران و بهسازی شهری، وزارت مسکن وشهرسازی، سازمان عمران و بهسازی شهری، سال سوم، شماره 8 تهران.
  8. حسینی مرام، غزل. (1394). بررسی پیامدهای فقر فرهنگی حاکم در سکونتگاه های غیر رسمی بر بروز آسیب های اجتماعی.دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار،. پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی
  9. زمردبخش، شهناز (1393). بازیابی مفهوم توسعه سیاسی. پایگاه علمی پژوهشی بصیرت.
  10. طاهرپور محدثه، منصور، احسان شریعت، افاق رستمیان.( 139). بررسی جامعه شناختی حاشیه نشینی و اسکان غیر رسمی، اولین کنفرانس ملی جغرافیا، گردشگری، منابع طبیعی و توسعه پایدار.
  11. عابدینی عیسی، حسن صفدری مولان، علی آقاعلی پور، معصومه ابراهیمی.(1394). الگوی نظری پیرامون حاشیه نشینی و پیامدهای اجتماعی آن. دومین کنفرانس بین المللی آینده پژوهی، مدیریت و توسعه اقتصادی.
  12. عباس زاده، محمد؛ مبارک بخشایش، مرتضی؛ بوداقی، علی.(1391).کاربرد پدافند غیرعامل در امنیت شهری با تاکید بر محیط های حاشین نشین شهر تبریز. فصنامه دانش انتظامی آذربایجان شرقی. سال دوم. شماره7.
  13. علیزاده اقدم محمدباقر و حمیده محمدامینی(1391)، تحلیلی بر علل و پیامدهای شکل گیری مناطق حاشیه نشین با نگرش ویژه بر شهر خمین، دوره 1، شماره 2، تابستان 1391، صفحه 121-138.
  14. غلامی، روح الله؛ سیفی کفشگری، محسن؛ شهبازی، نجفعلی.(1392). عوامل اقتصادی و اجتماعی حاشیه نشینی در ایران(مورد مطالعه کلانشهر تهران). فصلنامه آفاق امنیت، سال پنجم، شماره بیستم.167-186.
  15. فاضلی، محمد و همکاران.(1392)، توسعه اجتماعی، شاخص ها و جایگاه ایران در جهان. فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی-فرهنگی. دوره دوم. شماره1.
  16. فیروزآبادی، سیداحمد؛ حسینی، سیدرسول؛ قاسمی، روح اله.(1389). مطالعه شاخص ها و رتبه توسعه اجتماعی در استان های کشور و رابطه آن با سرمایه اجتماعی. فصنامه رفاه اجتماعی. سال دهم. شماره37.
  17. کلانتری، خلیل. (1377). مفهوم و معیارهای توسعه اجتماعی. مجله اطلاعات سیاسی- اقتصادی. شماره 132-131، صص 220-202.
  18. نظریان، اصغر و همکاران.(1395). بررسی عوامل اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی حاشیه نشینی و اسکان غیررسمی مهاجران شهر شهریار، در سال 1388. نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی. سال سوم. شماره 3، ص115-135.
  19. هادی پور، سکینه؛ زیوری، شهرزاد.(1393). تاملی بر حاشیه نشینی و اثرگذاری آن بر امنیت اجتماعی(با تاکید بر شهر همدان). فصلنامه دانش انتظامی همدان. سال اول. شماره دوم.
  20. هاشم­­زهی، نوروز و آذر رشتیانی. (1390). آسیب­های اجتماعی در کلانشهر تهران: (فراتحلیل پژوهش­های طلاق و حاشیه نشینی). تهران: انتشارات جامعه و فرهنگ.
  21. وفائی خسرو (1393)، توسعه سیاسی و سیاست مدرن :آسیب‌ها و چالش‌های توسعه سیاسی در ایران معاصر، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، دوره 10، شماره 29، زمستان 1393، صفحه 75-90.
  22. Beau Bradley Beza ، Jaime Hernández-Garcia (2018)، From placemaking to sustainability citizenship: An evolution in the understanding of community realised public spaces in Bogotá’s informal settlements، Journal of Place Management and Development، Volume: 11 Issue: 2.
  23. Chuang, C.Y Chuang Y.K(2008), Gender differences in relationships between capital social and individual smoking and drinking behavior in Taiwan. Social, science and Medicine, No. 67 ,pp: 1321-1330
  24. Farida Naceur (2013)Impact of urban upgrading on perceptions of safety in informal settlements: Case study of Bouakal، Batna، Frontiers of Architectural Research، Volume 2، Issue 4، December 2013، Pages 400-408.
  25. Feinstein. (2011). Spatial Justice and Planning. Justice Spatial/Spatial Justice URL: 61TUHttp://www.jssj.org/archives/14/U61T.
  26. Frederiksen Tomas ، (2018)، Political settlements، the mining industry and corporate social responsibility in developing countries، The Extractive Industries and Society، In Press، Corrected Proof What are Corrected Proof articles? Available online 12 August 2018.
  27. Kasarda، J. D.، Lindsay، G.، (2011). Aerotropolis: The Way We’ll Live Next. Farrar، Straus and Giroux.
  28.  Lees، N. (2010) "Inequality as an Obstacle to World Political Community and Global Social Justice"، Oxford University، Paper to be Presented at the SGIR، 7th Annual Conference on International Relations، Sweden.
  29. LiZhang (2011) The political economy of informal settlements in post-socialist China: The case of chengzhongcun(s)، Geoforum، Volume 42، Issue 4، July 2011، Pages 473-483.
  30. Mamdouh Dina، NassarHanan، GamilElsayed (2017)، From Informal Settlements to sustainable communities، In Press، Corrected Proof What are Corrected Proof articles? Alexandria Engineering Journal، Available online 4 October 2017.
  31. Mihai-Ionuţ Danciu، Sabina Irimie، Claudia Tatiana Muntean، Sabin-Ioan Irimie(2018)، Sustainable Development of Marginalized Urban Areas by Applying Knowledge-based Public Policies، Procedia - Social and Behavioral Sciences، Volume 238، 2018، Pages 485-491.
  32. Suzuki E., Takao S. Subramanian SV.Kumalsu H., Doi H., Kawachi I.(2010), Does Low work place social capital have detrimental effect on worker s health? Social science and Medicine, No.70.pp:1367-1372 .

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار