مسجد به مثابه ی حوزه ی عمومی و تاثیر آن بر شکل گیری انقلاب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه صداوسیما، تهران، ایران.

چکیده

یکی از مولفه های محوری در شکل گیری و پیروزی انقلاب اسلامی ایران ، شکل گیری حرکت های اعتراضی حول محور مساجد بوده است. علی رغم ادبیات و آثار زیادی که در این زمینه وجود دارد ، اما حجم عمده ای از این مباحث ،نقش مساجد به مثابه ی حوزه ی عمومی را نادیده گرفته اند.بررسی حاضر در راستای رفع این کاستی به دنبال آن است تا تاثیرمسجد به مثابه ی یک حوزه ی عمومی سنتی و متعاقباً تاثیر آن بر شکل گیری انقلاب اسلامی را مورد بررسی قرار دهد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که مساجد در دوران منتهی به انقلاب اسلامی به صورت یک حوزه ی عمومی مشترک بین روحانیت ، روشنفکران مذهبی و توده های مردم به منظور بحث، گفت وگو های سیاسی و نیز متعاقباً شکل گیری گفتمان ایدئولوژیک –انقلابی در مقابل گفتمان سکولار درآمدند و زمینه ساز پیروزی انقلاب گردیدند.روش تحقیق در این پژوهش، از نوع تفسیری و از نوع کیفی بوده و داده ها و اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانه ای و منابع اینترنتی مربوط به موضوع جمع آوری شده است.

کلیدواژه‌ها


1 .ابن خلدون، )1352« .)مقدمه«، ترجمه محمد پروین گنابادی، تهران.
2 .استمپل، جان. دی. استمپل، )1378« .)درون انقالب ایران«، ترجمه: منوچهر شجاعی، تهران: رسا.
3 .جعفرپور، رشید و ایمان قزل ایاق، )1389« .)نقش رسانه منبر در شکلگیری و تداوم انقالب اسالمی«،
فصلنامه رهیافت انقالب اسالمی، سال چهارم، شماره 12.
4 .خمینی، روحاهلل، »صحیفه نور«، دورهی 22 جلدی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی.
5 .سلطانزاده، حسین )1365« .)تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران«، تهران: چهارطاق.
6 .شریف پور، رضا، )1380« .)مسجد و انقالب اسالمی«، تهران: سازمان اسناد انقالب اسالمی.
7(----- ،------- .1378« .)شریعتی به روایت اسناد ساواک«، ج اول، تهران: سازمان اسناد انقالب
اسالمی.
8 .کوهـن، جیـن )1383« .)حوزه عمومی، رسـانهها و جامعه مدنی«، لیدا کاووسـی، فصلنامه رسـانه،
شماره 59.
9 .کیویستو، پیتر، )1385« .)اندیشههای بنیادی در جامعهشناسی«، ترجمه منوچهر صبوری، چ۵ ،تهران:
نشر نی.
1010فوران، جان، )1392« .)مقاومت شکننده«، ترجمه احمد تدین، تهران: رسا.
1111محمدی، مجید، )1384« .)مسجد و جامعه«، ساحل دلهای فیروزهای، بیجا.
1212میزبانی مهناز ، )1382« .)نقش مسـاجد و دانشـگاهها در پیروزی انقالب اسلامی«، تهران: مرکز
اسناد انقالب اسالمی.
1313نوذری، حسینعلی )1389« .)بازخوانی هابرماس«، تهران: چشمه.
1414هابرماس، یورگن )1381« .)بحران مشـروعیت، تئوری دولت سـرمایهداری مدرن«، جهانگیر معینی
علمداری، تهران: گام نو
5هیکل، حسین، )1363« .)ایران: روایتی که ناگفته ماند«، ترجمه: حمید احمدی تهران: الهام.