بررسی و تحلیل انگیزه های حافظ از خلق شخصیت رند در دیوان غزلیات با رویکرد به مبانی اعلامیۀ حقوق بشر سازمان ملل متحد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران.

چکیده

حافظ در آیینۀ دیوان غزلیات، ضمن پرداختن به مسائل غنایی، عاشقانه، عرفانی و ... از موضوعات سیاسی و اجتماعی، خاصه حقوق بشری هم سخن گفته است. او در ابیات مختلف، بارها به کاستی‌های حقوق انسان‌ها اعتراض کرده‌ و مخاطبان خود را به صورت مستقیم و غیرمستقیم به رعایت آن فراخوانده‌ است. حافظ برای تحقق این هدف نوآوری‌هایی انجام داده که پرورش شخصیت رند از آن جمله است. مسألۀ اصلی پژوهش حاضر که مبتنی بر منابع کتابخانه‌ای و روش مقایسه‌ای است، بررسی انگیزه‌های حقوق بشری حافظ از پرداختن به شخصیت رند است تا به این پرسش پاسخ داده شود که شاعر از این طریق به چه حقوق انسانی اشاره کرده است؟ فرضیۀ اصلی تحقیق بر این اصل استوار است که تمرکز حافظ بر مفاهیم مهمی چون: برابری و عدالت اجتماعی؛ امنیت فردی و اجتماعی؛ آزادی‌های سیاسی، عمومی و روانی؛ کرامت و شأن انسانی؛ حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از طریق بازنمایی کنش‌های گفتاری و عملی شخصیت رند، قابل تأمل بوده است. در مجموع رندآفرینی حافظ در دیوان غزلیات، تلاشی انتقادی و اعتراضی برای برجسته کردن محرومیت‌های مرتبط با حقوق بشر در جامعۀ ایرانی و افزودن بر گسترۀ شناخت و بینش مردم تحت ستم بوده است. همچنین، از این طریق، دوگانۀ «خودی/ بیگانه» در کلیت ساختار سیاسی جامعۀ ایرانی تشریح و برجسته‌سازی شده است.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار