پژوهشی پیرامون مبانی عرفان اجتماعی در اسفار اربعه عرفانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای عرفان اسلامی و اندیشه امام خمینی (ره)، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

2 استادیار گروه عرفان اسلامی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران. (نویسنده مسئول).

3 دانشیار گروه عرفان اسلامی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران.

چکیده

مقاله حاضر در اعتراض به خلوت گزیدن و بی تفاوتی غالب عرفا در مقابل مسایل اجتماعی نگاشته شده است. مستفاد از آیات متعدد قرآن کریم و روایات واصله از معصومین علیهم السّلام عمل صالح یکی از دو بال سفر عرفانی است. ما عمل صالح را عبارتی از حضور اجتماعی عارف می دانیم. به دنبال تبیین نظری چگونگی ارتقاء صالحین، آثار مکتوب عرفای عظام را بررسی نمودیم و خلاصه ای از جستجوی خود را عرضه داشتیم. با کمال تعجب نه در منابع عرفان عملی دستورالعمل سلوک با حضور اجتماعی را مشاهده کردیم و نه در اسفار اربعه عرفانی بالاخص سفرهای سوّم و چهارم، مبانی نظری چگونگی تأثیر حضور اجتماعی عارف در ارتقاء وی را یافتیم.
مقاله حاضر توصیفی- تحلیلی بوده و از روش کتابخانه ای استفاده کرده است. به دنبال نظام مند نمودن مبانی عرفان اجتماعی ابتدا جایگاه عمل صالح در سفر عرفانی به استناد آیات و روایات - به عنوان منابع اصلی عرفان نظری - بررسی شد؛ سپس به شناخت نظری ماهیّت آن با استفاده از اصول عرفان نظری و سپس به نحوه تأثیرگذاری مضاعف عمل صالح در ارتقاء سالک به مقامات رفیع عرفانی پرداخته شده است تا نتیجتاً سالک را از عزلت و کنج خلوت به بطن جامعه بکشانیم.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار