بحث تسامح و مدارای درون‌دینی از موضوعاتی است که نقش مهمّی در انسجام هرچه بیشتر گروه‌ها و جریان‌های مختلف اسلامی دارد و در عصر کنونی نیز باتوجه به خشونت‌های گسترده‌ی برخاسته از فهم دینی از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد. همین امر ضرورت بررسی دیدگاه علما و اسلام‌شناسان نامور که رویکرد ویژه‌ای در این خصوص داشته‌اند را دو چندان می‌نماید. یکی از این علما و دانشمندان، امام ابوحنیفه، فقیه و متکلم نامدار کوفه و پایه‌گذار مذهب حنفی از مذاهب چهارگانه‌ی اهل‌سنّت است. پژوهش حاضر به بررسی تسامح در اندیشه‌ی سیاسی ابوحنیفه پرداخته است. این پژوهش به لحاظ ماهیّت، از نوع توصیفی تحلیلی بوده و با استفاده از روش کتابخانه‌ای به گردآوری اطلاعات پرداخته است. نتایج تحقیق نشان داد ضمن اهمیّتِ جایگاه تسامح و مدارای درون‌دینی در اندیشه‌ی سیاسی ابوحنیفه، رویکردهای ایشان در زمینه‌ی ایمان، عقل‌گرایی، نظریه‌ی مرجئه، عّرف و رویکرد آزاداندیشی، نقش مؤثری بر تسامح و مدارای درون‌دینی داشته است. در واقع نوع تفسیر ابوحنیفه از مفهوم ایمان، متفاوت از تعریفی بود که گروه‌های خشونت‌طلب همچون خوارج ارائه می‌کردند. از سوی دیگر، دیدگاه وی در خصوص مفهوم رأی و کاربست عقل و تأکید بر عقل‌گرایی و توجّه به استدلال در اندیشه و نیز توجه به عرف و تاثیر آن بر استنباط از فقه، نوعی تسامح و مدارا در اندیشه‌ی وی شکل داد که بر وفاق در میان مسلمان مؤثر بوده است.
)