بررسی مبانی و شرایط اصل حاکمیت اراده در حقوق مالی زوجین در حقوق ایران، فقه و حقوق انگلیس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حقوق خصوصی دانشگاه آزاد کرج، کرج، ایران.

2 گروه حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، البرز، ایران.

چکیده

اصل حاکمیت اراده به‌عنوان یک اصل بنیادین که ریشه آن به حقوق غرب و به ویژه سرمایه‌داری صنعتی در حقوق انگلستان در قرون 17 و 18 میلادی بازمی‌گردد، به‌عنوان یک اصل کلی حاکم بر انواع قراردادها از جمله عقد ازدواج می‌باشد. از سوی دیگر، مبانی و شرایط اصل حاکمیت اراده در حقوق مالی زوجین در حقوق ایران، فقه و حقوق انگلستان با یکدیگر تمایزات قابل توجهی می‌نماید. جدا از این‌که به‌جز در چارچوب قواعد مبادلات عادلانه و قواعد آمره و قواعد اخلاقی می‌توان اصل حاکمیت اراده در حقوق انگلستان را متاثر کند. که شامل عقد ازدواج و حقوق مالی زوجین می‌باشد، در سایر موارد از جمله غیرمتناسب بودن –به معنای زیاده بودن حقوق مالی یکی از زوجین بر دیگری- نمی‌توان قایل به محدودیت حاکمیت اراده زوجین شد. از سوی دیگر، مبانی اصل حاکمیت اراده در حقوق انگلستان بر مبنای اصولی هم چون اصل حسن نیت، مبادلات عادلانه و عدم نقض قواعد آمره بنیان نهاده شده است. این در حالی است که در حقوق ایران که از موازین فقهی شیعی نشات گرفته شده است، اصل حاکمیت اراده در حقوق مالی زوجین در مقایسه با حقوق انگلستان به شدت محدود شده است؛ به نوعی که قانون‌گذار علی‌رغم شناسایی حق زوجین از جمله در تعیین میزان مهریه اما وصول آن را تا قابلیت مشخصی محدود کرده است.

کلیدواژه‌ها