چالش های اجرایی و جامعه شناختی پیشگیری وضعی از جرم و راهکارهای مواجه با آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی، گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، واحد خمین، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

2 استادیار گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، واحد خمین، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

3 استادیار گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، واحد خمین، دانشگاه آزاد اسلامی، خمین، ایران

چکیده

  پیشگیری وضعی به عنوان یکی از روشهای پیشگیری از وقوع جرم، تلاش دارد با کاهش زمینه‌های مساعد جرم‌زا یا ایجاد مانع در مسیر ارتکاب جرم بزهکار را منصرف ساخته یا فرصت وقوع جرم را از وی سلب نماید. در این مقاله با روش تفسیری-کیفی و با مطالعه کتابخانه ای-اسنادی در پی پاسخ به این سوال بودیم که چالش های اجرایی پیشگیری وضعی از جرم چیست و راهکارهای مواجهه با آن کدامند؟ که در پاسخ به این نتیجه رسیدیم که، در حالیکه پیشگیری وضعی امروزه با عنوان یکی از مهمترین روش‌های پیشگیری غیرکیفری به رسمیت شناخته شده است، لیکن در عمل و اجرای سیاست‌های پیشگیری وضعی یک سری از چالش‌های مهمی ‌وجود دارد که گذر از این چالش‌ها؛ نیازمند اتخاذ راهکارهای خاصی است. در بعد اجرائی، تداخل وظایف سازمان‌های ذیربط، فقدان برنامه‌های هماهنگ و کشوری پیشگیری وضعی و محدودیت‌های بودجه ای در سطوح اجرائی از مهمترین چالش‌های موجود برای اجرای تدابیر وضعی پیشگیرانه هستند. برای اینکه تدابیر پیشگیری وضعی بتوانند، نقش موثر خود را در برنامه پیشگیری از جرم ایفا کنند، بایستی در مرحله اول، در برنامه کلی پیشگیری از جرم، نقش و جایگاه و حوزه عملکرد پیشگیری وضعی مشخص شود و این یک واقعیت است که پیشگیری وضعی، فقط در کنار و همراه با سایر شیوه‌های کیفری و غیر کیفری پیشگیری از جرم است که می‌توان، هدف نهایی، کاستن حداکثری از نرخ بزهکاری را محقق سازد. اجرای سیاست‌های پیشگیری وضعی بیش از همه نیازمند دائمی‌شدن، همگانی شدن و سرمایه گذاری محسوب شدن پیشگیری وضعی است که در نظام حقوقی ایران، هر سه مقوله، مغفول مانده است.

کلیدواژه‌ها