مقایسه اثربخشی شناخت ‏درمانی مبتنی بر ذهن ‏آگاهی و درمان فراشناختی بر کاهش نشخوار ذهنی بیماران افسرده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روانشناسی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران.

2 دانشیار گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

3 استادیار، گروه روانشناسی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران.

چکیده

هدف اصلی این پژوهش مقایسه اثربخشی شناخت‏درمانی مبتنی بر ذهن‏آگاهی و فراشناخت بر کاهش نشخوار ذهنی بیماران افسرده بود. بدین منظور ابتدا به شیوه نمونه‏گیری در دسترس از بین بیماران مراجعه کننده به بیمارستان معتمدی و مرکز مشاوره روشنا که بر اساس مصاحبه بالینی تشخیص افسردگی دارای نشخوار ذهنی دریافت کرده و نیز بر اساس مقیاس‏های پژوهش، دارای نشانه‏های نشخوار ذهنی برای آنان ثبت شده بود، تعداد 36 نفر از آنانی که واجد ملاک‏های لازم جهت شرکت در پژوهش بودند در جریان پژوهش قرار گرفته و به طور تصادفی در سه گروه 12 نفری شامل آزمایشI1 (بیماران افسرده دارای نشخوار ذهنی)، آزمایشI2 (بیماران افسرده دارای نشخوار ذهنی) و کنترل جایگزین شدند. در مرحله بعد پرسشنامه‏ی نشخوار ذهنی نولن-هوکسما و مورو (1991) بر روی آزمودنی‏های هر سه گروه به اجرا گذاشته شد و نمرات کسب شده به عنوان نمرات پیش‌آزمون در نظر گرفته شد. سپس اعضای گروه‏های آزمایشI1، در 8 جلسه درمانی به صورت هفته‏ای 1 بار که حدود 5/1 ساعت به طول انجامید، تحت مداخله‏ی "شناخت‏درمانی مبتنی بر ذهن‏آگاهی" و اعضای گروه‏های آزمایشI2 نیز در 8 جلسه‌ی درمانی به صورت هفته‌ای 1 بار که حدود 5/1 ساعت به طول انجامید، تحت مداخله‏ی "درمان فراشناختی" قرار گرفتند؛ این در حالی بود که افراد گروه‏های کنترلI هیچ مداخله‏ای دریافت نکردند. نتایج نشان داد که شناخت‏درمانی مبتنی بر ذهن‏آگاهی بر کاهش نشخوار ذهنی بیماران افسرده تأثیرگذار است. این در حالی بود که بین اثربخشى مداخله شناخت‏درمانی مبتنی بر ذهن‏آگاهی و درمان فراشناختی بر کاهش نشخوار ذهنی بیماران افسرده تفاوت معناداری مشاهده نشد.

کلیدواژه‌ها