امیرخسرو دهلوی و عبدالرحمان جامی از تواناترین شاعران حوزۀ ادب فارسی می باشند؛ که علاوه بر استفاده از مضامین گوناگون شعری، به علوم و فنون رایج در روزگار خویش نیز پرداخته و اطلاعات علمی و مهارتی فراوانی را در شعر خود بازتاب دادهاند. شعر آنها، سرشار از مفاهیم مربوط به علوم و فنون عصر خود اعم از: فلسفه، نجوم، تاریخ، ریاضیات، پزشکی، موسیقی، نقاشی و ... است که تاکنون از این جنبه مورد بررسی قرار نگرفته است. در این مقاله، سعی شده است منظومههای عاشقانۀ «مجنون و لیلی» و «شیرین و خسرو» از امیر خسرو دهلوی با منظومههای «یوسف و زلیخا» و «لیلی و مجنون» جامی، از لحاظ کاربرد میزان علوم و فنون رایج عصر مورد بررسی و مقایسه قرار بگیرند. نگارنده سعی دارد با توضیح هر یک از دانشهای زمان و فنون عصر، درک اندیشههای مطرح شده در شعر این شاعران برجسته، تا حدّ امکان میسّر شود. نتایج نشان میدهد شاعران مذکور تقریباً از همۀ علوم و فنون زمان خود آگاهی داشته و انعکاس این دانشها و فنون در شعر آنها، نشان دهندۀ معلومات فراوان آنها و آگاهی آنان از دانشهای رایج زمان است.