تحلیل گفتمان- ایدئولوژی نظام آموزش و پرورش در‌ دولت اصلاحات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر

2 گروه جامعه شناسی سیاسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران

3 استادیار،گروه جامعه شناسی، دانشگاه شوشتر، ایران

چکیده

نهاد تعلیم و تربیت، یکی از نهادهایی است که در زمینه‌ی تأثیرپذیری و حتی تأثیرگذاری بر جریان‌های اجتماعی، میدان گسترده‌ای را پیشرو می‌نهد. در جوامع امروزی تشکیلات آموزشی با سازمان‌یافتگی پیچیده خود کارآمدترین ابزار برای نهادینه کردن ایدئولوژی بر اذهان مردم است. بدون تردید می‌توان اذعان نمود؛ نظام آموزش‌وپرورش در ایران پس از انقلاب درصدد ساختن انسان‌هایی خاص با ویژگی‌های مطلوب خود بوده و به‌صراحت ایدئولوژیک است.
در پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل گفتمان فرکلاف و روش- نظریه لاکلائو و موفه، به مطالعه‌ی گفتمان- ایدئولوژی آموزش‌و‌پرورش در دولت اصلاحات پرداخته و با توصیف و تبیین ماهیت و عناصر گفتمانی آموزش‌وپرورش، رویکرد گفتمان غالب در راستای بازنمایی گفتمان خود از طریق نظام آموزش‌وپرورش بررسی گردید.
یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد آموزش‌وپرورش دولت اصلاحات از بعد گفتمانی به عناصر گفتمانی سوسیال دموکرات اسلامی نزدیک شده است. لذا بر ارتقای بینش سیاسی، عقلانیت، مشارکت حداکثری، قانون‌مداری، حفظ حقوق اقلیت‌ها، مسئولیت‌پذیری، مشارکت‌جویی، فرهنگ گفت‌وگو، هویت اسلامی و ایرانی، همزیستی مسالمت‌آمیز و... در اسناد خود تأکید داشته است. عناصر گفتمانی فوق در چهارچوب عناصر گفتمانی نظام نوین جهانی تعامل محورانه قابل طرح است و سوژه‌های جهانی- ایرانی و ایرانی- اسلامی دموکرات را بازآفرینی می‌کند. همچنین یافته‌ها نشان می‌دهد سوژه مدنظر دولت اصلاحات، سوژه سیاسی است که با عناصر و دقیقه‌های گفتمانی نظام سوسیال دموکرات انطباق دارد و این امر در اسناد بالادستی و کتب درسی آموزش و پرورش در رابطه با دانش‌آموزان کاملاً مشهود بود.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار