مفهوم وشرایط اضطرار در مسئوو لیت مدنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه فقه وحقوق اسلامی ،واحد دامغان،دانشگاه آزاد اسلامی،دامغان ،ایران

2 استادیارگروه فقه و حقوق اسلامی،واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان،ایران(نویسنده مسؤل)

3 استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی،واحد دامغان،دانشگاه آزاد اسلامی،دامغان،ایران

چکیده

اضطرار به حالت ناچاری ،تنگنا وسختی گفته میشود که انسان را علیرغم میل باطنی وطب نفس به انجام کاری وادار می سازد. در حقوق اسلامی اضطرار هر چند که در ذیل حدیث معروف رفع آمده اما از عوامل موجهه جرم محسوب میشود: چنان که اغلب حقوقدانان وبرخی از فقها نیز چنین گفته اند.

هر کدام از عوامل موجهه جرم یا رافع مسئولیت کیفری داری آثار فراوان فقهی وحقوقی:از جمله زوال رکن معنوی یا قانونی جرم،جواز یا عدم جواز توسل به دفاع مشروع ،صدور قرار منع تعقیب یا موقوفی تعقیب ،مسئولیت یا عدم کیفری شرکا ومعاونین جرم وبالاخره وجود مسئولیت مدنی یا عدم آن هستند.هر چند که در تبصره ماده ی 55 قانون مجازات اسلامی به دیه ضمان مالی مضطر حکم شده اما به نظر میرسد در موردی که مضطر به نفع شخص تحت خطر عملی انجام می دهد، مسئولیت مدنی او قابل انتقاد است.

معنا ومفهوم اضطرار ، تحلیل مساله ،تبیین وشرایط ادله ها ی اضطرار ونقد مبانی رافعیت آن از جمله مباحثی است که دراین مقاله از لحاظ فقهی و حقوقی مورد بررسی قرار میگیرد.

کلیدواژه‌ها