تحولات توسعه شهری در 20 ساله گذشته شهر تهران از منظر جامعه‌شناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی مسایل اجتماعی ایران،واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران،ایران

2 استادیارجامعه شناسی، واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران،ایران

3 استاد جامعه شناسی،دانشگاه علوم و تحقیقات، تهران، ایران

چکیده

در شهر تهران چهار دسته از عوامل در توسعه شهری نقش داشته‌اند که تعامل و برهم‌کنش این مجموعه از عوامل در طی یکصد سال اخیر نوعی توسعه نامتوازن شهری و عدم توزیع نامتناسب امکانات را به همراه داشته است. عوامل اقتصادی، عوامل اجتماعی، عوامل فرهنگی و عوامل تاریخی-سیاسی به‌عنوان مهم‌ترین عوامل توسعه شهری قابل ذکر است. هدف کلی پژوهش حاضر، تحلیل جامعه شناختی روند تحولات توسعه عوامل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهننگی شهر تهران در فاصله 20 ساله گذشته است. سؤال‌ پژوهش این است که آیا تحولات توسعه شهری بر توسعه عوامل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی شهر تهران در 20 سال گذشته تأثیر داشته است؟ روش تحقیق حاضر اسنادی و تاریخی است. با استفاده از آمارهای سرشماری‌ها چهار شاخص عوامل اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در توسعه کلان‌شهر تهران تعیین شده و با استفاده ‌‌از تحلیل خوشه‌ای و تحلیل عاملی، فرضیه‌های تحقیق بررسی شد و مورد تأیید قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می‌دهد در توسعه اجتماعی رویکرد انسانی و فرهنگ محور به توسعه می‌تواند ضمن تقویت و ارتقای ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی توسعه پایدار، به نتایج جامع و اثربخش منتهی شود. توسعه کالبدی تهران با رویکرد اقتصادی نظریه نوسازی برای توسعه، قابل تبیین است. توسعه سیاسی تهران با توسعه شهری هم‌ارز نیست و اما توسعه تاریخی و اقتصادی تهران تحت تأثیر توسعه شهری بوده است.

کلیدواژه‌ها