تاثیر جهانی‌شدن بر تحول گفتمان مفهوم شهروندی در دولتهای هاشمی تا احمدی‌نژاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جامعه شناسی سیاسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

2 گروه جامعه شناسی سیاسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

چکیده

شهروندی گرچه در دنیای کهن- چه در غرب و چه در شرق- متولد شده است، اما آنچه امروز از این مفهوم منظور اندیشمندان و محققان حوزه علوم اجتماعی و برنامه ریزان شهری است، نقش نوین،کارکرد و حقوق و وظایف آن در دنیای مدرن است. شهروندی دارای ماهیت دوگانه اجتماعی و سیاسی است. ماهیت اجتماعی به این نکته اشاره دارد که شهروندان چگونه باید با یکدیگر تعامل کنند. تاثیر جهانی‌شدن بر تحول گفتمان مفهوم شهروندی در دولتهای هاشمی تا احمدی‌نژاد، موضوع این پژوهش است.آنچه به عنوان نتیجه این پژوهش استنتاج شد در دولت هاشمی به دلیل ضرورتهای بازسازی جنگ، نظام جمهوری اسلامی به‌سوی پذیریش ضرورتهای جهانی‌شدن گام برداشت.فروپاشی شوروی این ضرورتها را تقویت کرد زیرا جهانی‌شدن «نظم‌نوین» شکست اردوگاه «کمونیسم»، بی‌همتا بودن نظم بین‌الملل «سرمایه‌داری» را نوید می‌داد.دولت خاتمی،گفتمان مصلحت‌گرای دوران هاشمی را به اوج خود رسانده و بهترین روابط بین‌الملل دولتهای جمهوری اسلامی را رقم زد اما با روی‌کارآمدن دولت احمدی‌نژاد، برگشت به آرمانگرایی ضدغربی در سیاست خارجی و پذیرش ضرورتهای جهانی‌شدن در دستور کار قرار گرفت.‌در دولت نهم و دهم شاهد به هم ریختن تمایزات و تفکیکات مورد تأکید مدرنیته سیاسی هستیم، با نوعی اقتدارگرایی، گسترش دخالت دولت، محدود شدن و تضعیف هرچه بیشتر حقوق سیاسی شهروندی مواجه بوده و به نوعی عقب‌گرد در زمینه حقوق‌شهروندی ایجاد شد.این نکته نشان‌دهنده این است که نظام جمهوری اسلامی به دلیل بنیانهای فکری خود نمی‌تواند در جهت تثبیت حقوق‌شهروندی مدرن حرکت نماید.

کلیدواژه‌ها