بررسی تحلیلی فقهی- حقوقی و اجتماعی نقش و آثار اجبار، اکراه، اضطرار در ازدواج

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ورامین – پیشوا، تهران. ایران

2 استادیار فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ورامین – پیشوا ، تهران. ایران (نویسنده مسئول)

10.30510/psi.2022.289131.1785

چکیده

اجبار به ازدواج باعث کمرنگ شدن تاثیر ازدواج می‎شود؛ که از زمان‏های دور تا کنون به اشکال مختلف بر زندگی افراد حاکم بوده است. اضطرار، اجبار واکراه به عنوان سه عامل مخل قصد هستند؛ اجبار و اکراه در قانون، اغلب مترادف به کار می‎روند؛ ولی در تعاریف فقهی تفاوت‏هایی وجود دارد. اجبار در برخی از موارد، سبب سلب اراده شخص مجبور می‌شود، بر خلاف اکراه. همچنین تحقّق اکراه منوط به تهدید و حصول خوف است، بر خلاف اجبار؛ اجبار باید از سوی حاکم و حکومت باشد بر خلاف اکراه که غالباً از سوی غیر حاکم صورت می‌گیرد. اکراه در نکاح با اضطرار در ازدواج تفاوت دارد. چنانچه بر زوجین، فشار مادی یا معنوی به وسیله شخصی، وارد شود و او را وادار به عقد نماید، ازدواج اکراهی نامیده می‏شود، این عقد صحیح نیست زیرا فاقد رضاست. اما اگر کسی در نتیجه اضطرار، اقدام به نوع ازدواج کند، مکره محسوب نشده چرا که رضا موجود است و معامله اضطراری معتبر خواهد بود. طبق نظر فقهای امامیه، تزویج اجباری صحیح نیست، بنابراین، امر نکاح بالغه‏ی باکره، مطابق قانون مدنی ایران می‎بایستی با اذن و اجازه‏ی مشترک ولی و دختر صورت گیرد و در غیر این صورت، این عقد نکاح اگر فقط توسط ولی انجام شود فضولی محسوب می‌شود که استواریش، منوط به‏ تأیید بعدی دختر است و اگر دختر، نارضایتی خود را، ابراز دارد، عقد باطل خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

ماهنامه جامعه شناسی سیاسی ایران
دوره 5، شماره 11
بهمن 1401
صفحه 1762-1777

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار