ظرفیت‌سنجی شبکه‌های مجازی در فضای اجتماعی و سیاسی ایران (مطالعه موردی اینستاگرام)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشکده فارابی

2 استاد علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

10.30510/psi.2022.258574.1355

چکیده

به شبکه‌های اجتماعی در جامعه ایرانی همواره با رویکردی یکسونگرانه پرداخته شده است به‌طوری که برخی بر مزایای استفاده از این قابلیت فناورانه تاکید نموده و برخی آسیب‌های آن را برجسته نموده‌اند. اما مانند دیگر پدیده‌های اجتماعی نمی‌توان آثار این پدیده را در حوزه‌های مختلف یکسان فرض نمود؛ تحقیق پیش‌رو در پاسخ به چیستی ظرفیت‌های شبکه‌های مجازی (اینستاگرام) در فضای اجتماعی و سیاسی ایران این فرضیه را مطرح نموده که هرچند این شبکه‌ها می‌توانند آسیب‌هایی برای جامعه ارزش‌محور ایرانی در پی داشته باشد اما در فضای اجتماعی و سیاسی می‌توانند دارای قابلیت‌های توسعه‌ای باشد.
این تحقیق با رویکردی تکنورئالیستی و در چارچوب نظریه فضای سیاسی تکاچوا ظرفیت‌های اینستاگرام، به‌عنوان یکی از شبکه‌های اجتماعی مجازی پرکاربر در ایران، را در ایجاد اجتماعات سیاسی، بیان نظرات سیاسی و مشارکت در انتخابات سیاسی در ایران با روش توصیفی- تحلیلی بررسی نموده است. نتیجه پژوهش نشان می‌دهد که این شبکه اجتماعی می‌تواند از ظرفیت‌هایی چون ارتقاء کنش بین‌الاذهانی شهروندان، تساهل و رواداری شهروندی، ظهور گروه‌های مرجع جدید، تحرک جامعه مدنی با ظهور جامعه گفتگومحور، توسعه روابط اجتماعی و ظهور هویت‌های سیال، شبکه ارتباط اجتماعی پویا، ارتقاء سطح جامعه‌پذیری سیاسی، کاهش هزینه‌های اجتماعی و سیاسی مشارکت و اقتدارگرایی جدید و کنترل اجتماعی برخوردار باشد.

کلیدواژه‌ها