شیوه های جایگزین حل‌وفصل اختلافات در حقوق تجارت بین الملل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه حقوق خصوصی ، واحد نجف آباد ،دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

2 دانشیار گروه حقوق دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 استادیار گروه حقوق خصوصی واحد نجف آباد ، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

10.30510/psi.2022.353431.3772

چکیده

به علل مختلف از جمله اطاله دادرسی، هزینه بردار بودن و رضایی بودن ، شیوه های جایگزین حل و فصل اختلافات تجاری بین المللی، امروزه به طور عمده تر در حقوق تجارت بین الملل مورد نظر می باشد. در این راستا، هم اسناد سخت بین المللی هم چون کنوانسیون شناسایی و اجرای احکام داوری خارجی و هم اسناد نرم بین المللی هم چون کردارنامه داوران تجاری مورد پذیرش قرار گرفته است . این شیوه ها که عمدتا مبتنی بر تراضی طرفین بوده و درعین‌حال، نتیجه کار در غالب آن‌ها الزام آور است . میانجیگری، سازش، مصالحه، مذاکره، رسیدگی کوتاه، ارزیابی بیطرفانه یا شبه کارشناسی از مهم‌ترین این شیوه‌هاست. کم‌هزینه بودن، سریع بودن، محرمانه بودن، انعطاف‌پذیری، راه گشا و مؤثر بودن، آینده‌نگر بودن، اقتصادی و محترمانه بودن، دقیق و کارساز بودن، غیر خصمانه بودن، ساده و غیررسمی بودن، رسیدگی موضوع از جانب متخصص و غیره از عمده‌ترین مزایای شیوه‌های مزبور است. الزام‌آور نبودن تصمیم حاصل از شیوه‌های مذکور و عدم قابلیت ارجاع برخی دعاوی به شیوههای جایگزین نیز از نقاط ضعف آن محسوب می‌شود. در حقوق ایران علیرغم سابقه دیرینه شیوه‌های جایگزین و وجود مقرراتی راجع به سازش و مصالحه، رجوع به این شیوه‌ها مورد استقبال اصحاب دعوا قرار نگرفته است. ارجاع اختلاف به شیوه‌های مذکور گاه در قالب قرارداد مستقل و گاه به صورت شرط ضمن عقد اصلی انجام می‌پذیرد. شروط ارجاع ممکن است حاوی رجوع اختیاری اختلاف به این روش‌ها باشد یا رجوع اجباری.

کلیدواژه‌ها