واکاوی مفهوم هنر با تکیه‌بر اشعار فردوسی، مولوی، سعدی و حافظ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار ، ایران

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد سبزوار ، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار ، ایران

3 دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران.

10.30510/psi.2022.359616.3898

چکیده

زمینه و هدف:‌ این پژوهش به بررسی چهار شاعر موردبحث (فردوسی، مولوی،سعدی و حافظ) باهنر خاص خود در سبک زندگی عصر خویش و دوره‌های بعد تأثیر شگرفی داشته‌اند که ابیات مرتبط در این پژوهش مورد واکاوی قرار گرفته اند.
روش مطالعه: ‌در این پژوهش سعی شده است با استفاده از روش کتابخانه‌ای و و شیوة تو صیفی آثار و اسناد و مدارک با اولویت آثار شعرای موردبحث و همچنین آثار صاحب‌نظران برجسته‌ای که به این استوانه‌های ادب پارسی (چهار سخنگوی وجدان ایران) پرداخته‌اند، نقش و معانی هنر در سبک زندگی، شناسایی و دیدگاه‌های مختلف محققان در مورد این موضوعات‌،موردمطالعه و تجزیه‌وتحلیل قرار گیرد.
یافته ها:‌مجموعۀ آثار ادبی شاعران و نویسندگان کشورمان کامل‌ترین شیوه‌های زندگی در همۀ زمینه را ارائه می‌دهند. دقّت نظر، درایت، تیزبینی و هنرمندی این شاعران آن‌چنان اعجاب‌انگیز بود و اشتراکات بسیاری در مورد آراء آنها یافت شد.
نتیجه‌گیری :پس از بررسی از لحاظ محتوا، فرم (زبان و بلاغت) هنرشناسی در دیدگاه شاعران مورد بحث و استفاده از واژه هنر در موقعیت‌های گوناگون نشان از بار معنایی گسترده آن داشت به‌طوری‌که از فردوسی تا حافظ تقریباً هنر در معانی مشترکی چون مهارت، توانایی، فضیلت، شجاعت، جوانمردی، سخنوری، نوع‌دوستی، کم‌آزاری، صداقت، دانش، عشق، توکّل، تقوی و در یک‌کلام جمیع فضایل انسانی به‌کاررفته است. همچنین ثابت می‌کند که هنرمند در همۀ دوران صاحب قدر و ارزش بوده است و از سوی بی‌هنران موردحسادت و شماتت قرار می‌گرفته است.اما اختلافات جزیی در مورد محوریت مفهوم هنر داشته اند.این تمایزات در قالب هنر حماسی(فردوسی)، هنراجتماعی(سعدی)،هنر عرفانی (مولانا وحافظ)قابل طرح است.

کلیدواژه‌ها