TY - JOUR ID - 157804 TI - بررسی نظریه ریسک (مخاطره) در اقتصاد اسلامی با رویکرد فقهی JO - ماهنامه جامعه شناسی سیاسی ایران JA - PSI LA - fa SN - 2676-6663 AU - قائمی نیک, علی نقی AU - رزمی, سید محمد جواد AU - ر ناجی میدانی, علی اکب AU - حسین زاده بحرینی, محمد حسین AD - دانشجوی دکتری رشته اقتصاد توسعه و انرژی، پردیس بین الملل، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران AD - دانشیار دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران AD - دانشیار دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد،‌ مشهد، ایران AD - استادیار دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران Y1 - 2023 PY - 2023 VL - 5 IS - 12 SP - 390 EP - 404 KW - اقتصاد اسلامی KW - نظریه مخاطره (ریسک) KW - قواعد فقه KW - توزیع سود KW - ‌‌ مشروعیت مخاطره DO - 10.30510/psi.2022.307040.2382 N2 - مخاطره یا ریسک، یکی از اساسی‌ترین موضوعات اقتصاد، به‌ویژه اقتصاد اسلامی است که نوع نگاه به آن در بسیاری از مسائل اقتصاد خرد و کلان تاثیری اساسی دارد. هرچند بعضی از آثار پژوهشی به این مسئله توجه نشان داده‌اند، اما در میان آثار اهل سنت، تنها اثر عوضیه (2010) است که به این مسئله به‌مثابه یک نظریۀ جامع و مانع پرداخته است. ما در این مقاله با نظر به کتاب عویضه و با بهره‌گیری از روش کشفی منسوب به شهید صدر، به این پرسش پاسخ دهیم که آیا در اقتصاد اسلامی، با نظر به ادلۀ موجود در فقه شیعه، استحقاق سود در هر نوع فعالیت اقتصادی منوط به پذیرش ریسک از سوی عوامل مرتبط با آن فعالیت است؟ به‌این منظور ابتدا توضیح مفهومی مختصر از نظریۀ مخاطره ارائه کرده و پس از آن، در قالبِ تعریف هدف، ارکان، مفاد و شروط نظریه و معیارهای آن جایگاه این نظریه در اقتصاد اسلامی را تشریح کرده‌ایم. در ادامه، دلایل عقلی (تلازم حق و تکلیف) و نقلی (6 دلیل از آیات قرآن و 3 حدیث از احادیث منقول در منابع شیعی و سنی و همچنین مویداتی دیگر از قواعدِ فقهی) این نظریه را در منابع اهل سنت و تشیع بررسی نموده‌ایم. در پایان به این نتیجه رسیده‌ایم که با پذیرش مفهوم این نظریه می‌توان به معیاری اصیل برای بررسی مسائل جدید و مبتلابه جامعه دست یافت. UR - https://jou.spsiran.ir/article_157804.html L1 - https://jou.spsiran.ir/article_157804_92b30ea68654e84337fa96661b5f1337.pdf ER -