بار اثبات در مسئولیت مدنی (مطالعه ی تطبیقی در مسئولیت قراردادی و غیرقراردادی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور

2 عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز

3 عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد تبریز

چکیده

در اعتراض به وضع حقوقی موجود است که شخصی خواستار تغییر آن به نفع خویش است و در دادگاه طرح دعوا می‌کند. به ‌ترتیب، وضع کنونی را می‌بایستی مطابق با قواعد و اصول و کسی را که خواستار تغییر است، ملزم به ارائه‌ی ادله‌ی خویش دانست. در علم اصول و در تمام دنیا، اصل آن است که خواهان می‌بایستی بار اثبات دعوای خویش را به‌ دوش‌ کشد. از قانون آیین دادرسی مدنی ایران نیز همین برداشت می‌شود. فقه اسلامی نیز پشتوانه‌ی این نظر است و در آیین دادرسی مدنی فراملی نیز، این امر مورد تأکید قرار گرفته است. قواعد و اصولی که درباره‌ی تشخیص مدعی و بار اثبات دلیل مطرح می‌شود، در قراردادها، وقایع حقوقی و مسئولیت مدنی یکسان اعمال می‌شود و تفاوت منبع و منشأ تعهد، اثر مهمی در قواعد حاکم بر اثبات آن ندارد. اما در مرحله‌ی اعمال قواعد، وضع به گونه‌ای دیگر است. لازم به ذکر است که دادگاه به واسطه‌ی پذیرش نظر فعال بودنش، در این راه ممکن است بخشی از اثبات را به دوش کشد و حتی در مواردی، جایگاه اثبات‌کننده‌ی دعوا تغییر کند. در این مقاله، به بررسی دقیق این مسئله پرداخته‌ شده است.

کلیدواژه‌ها