نقد جامعه شناختی سوانح العشاق غزالی بر اساس نظریۀ نقد تکوینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران

2 استاد یار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.

3 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران

چکیده

به عقیدة پژوهشگران عرصة جامعه‌شناسی ادبیات هر قصه و اثر ادبی دیگر، وقایع زمانة خود را بازگو می‌کند و قصه در حقیقت، شکل بیان هنری همان وقایع اجتماعی است؛ با این تفاوت که جامعه‌شناسی به زبان علمی دربارة آن مسائل گفتگو می‌کند. بنابراین، بررسی ادبیات با روشی علمی، جوهر آثار ادبی، شرایط و مقتضیات محیط اجتماعی در برگیرنده و پرورندة شاعر و نویسنده و نیز جهان‌بینی، موضع فکری و فرهنگی آنان را با توجه به سفارش‌های اجتماعی مطالعه می‌کند. در این مقاله، به بررسی اجتماعی‌‌ـ‌‌ سیاسی «سوانح العشاق» احمد غزالی با توجه به روش ساختگرایی گلدمن می‌پردازیم. نتایج تحقیق نشان می‌دهد محتوای سوانح‌العشاق احمد غزالی تحت تأثیر شرایط سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی زمانۀ او بوده و نشان دهندۀ بیشینۀ آگاهی جمعی طبقۀ اجتماعی نویسنده است. در این شیوه، محتوای اثر ادبی و رابطة آن را با جامعه‌ای بررسی می‌کنند که اثر در آن خلق شده‌است و به جای توصیف محتوای اثر ادبی، به بررسی محتوا و رابطة آن با جهان‌نگری در یک دوران خاص می‌پردازند.

این پژوهش بر مبنای روش کتابخانه‌ای و به شیوۀ توصیفی-تحلیلی انجام شده است.

کلیدواژه‌ها