بررسی و تحلیل جنگهای ایران و توران در زمان کیخسرو با رویکرد به نظریۀ جنگ عادلانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه آزاد اسلامی، خرم‌آباد، ایران.

چکیده

یکی از بخش‌های اصلی شاهنامه پرداختن به جنگ‌های ایران و توران در زمان پادشاهی کی‌خسرو و افراسیاب بوده است. با توجه به قدرت سیاسی هر دو کشور در آن زمان، تنش‌ها و تقابل‌های نظامی بسیاری روی داده که همراه با پیامدهای نامطلوب جانی و مالی بوده است. با توجه به شخصیت دینی و اخلاق‌محور کی‌خسرو و گرایش او به مفاهیم معنوی و شناختی، رویکرد او به مقولات مرتبط با پادشاهی از جمله جنگ با بیگانه بر اساس موازین انسانی شکل گرفته است. بر این اساس، در پژوهش حاضر، اقدامات نظامی او علیه تورانیان با استناد به منابع کتابخانه‌ای، روش توصیفی- تحلیلی و مبانی نظریۀ جنگ عادلانه بررسی شده است تا روساخت و ژرف-ساخت اغراض وی از حمله به توران تبیین گردد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که هدف و انگیزۀ کی‌خسرو از لشکرکشی به توران و آغاز جنگ، برای تأمین منافع شخصی و گروهی بوده و نمودهای جنگ عادلانه و واقع‌گرا در آن مشهود است. همچنین، اقدامات شاه در میانۀ جنگ با نظرداشت قوانین اخلاقی، حفظ کرامت انسانی، پرهیز از برخوردهای افراطی با غیرنظامیان، برخورد منطقی و مبتنی بر بخشش با اسیران جنگی انجام شده است. افزون بر این، برجسته بودن منافع انسانی و اصلاح ساختار سیاسی و اقتصادی توران‌ در پایان جنگ، حاکی از چیرگی قواعد جنگ عادلانه در این تقابل سیاسی- نظامی است.

کلیدواژه‌ها