تحلیل فقهی حقوقی چالش‌های سیاسی اجتماعی قضازدایی و برون‌سپاری مراجع غیررسمی حل و فصل دعاوی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه الهیات، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

چکیده

قضازدایی و برون‌سپاری مراجع غیررسمی حل و فصل دعاوی دارای جنبه‌های سیاسی و اجتماعی است. اصل تفکیک قوا مقوّم وظایف ذاتی هر یک از قوای سه‌گانه است. چنانکه هر یک از دستگاه‌ها موظف به ایجاد تشکیلات لازم و حذف تشکیلات غیر ضروری از ساختار خود هستند. همچنین اصل استقلال قوا حاکی از حذف ساختار غیر ضروری و ایجاد تشکیلات لازم برای قوا است. بر این اساس هیچ‌یک از قوا نمی‌تواند به بهانه کوچک سازی دولت، ساختار لازم را به قوه‌ای دیگر برون‌سپاری کند ولی می‌تواند امور کم اهمیت را به بخش برون حاکمیتی واگذار نماید. همچنین، تمرکز دستگاه قضایی بر دادرسی امور مهم سبب تسریع آن و در نتیجه رضایت عمومی جامعه می‌شود. افزون ‌بر این از هزینه‌های غیر لازم برای اداره ساختارهای غیررسمی کاسته شده و حاکمیت مالیات کمتری أخذ می‌کند و رضایت عمومی از نهاد سیاسی را به دست می‌آورد. وضع مقرراتی که سهولت دسترسی به دادرسی خصوصی را برای عموم فراهم نماید، ضمن کاهش دعاوی کم اهمیت در دادگاه‌ها منجر به مقبولیت آرای صادره از سوی مراجع دادرسی غیررسمی مرضی الطرفین می‌شود. چنانکه پیش از این، شارع مقدس نیز با استفاده از اقبال جامعه به دادرسی غیررسمی، دادرسی خصوصی ـ مانند حکمیت ـ را معتبر شناخت.

کلیدواژه‌ها