بررسی های تطبیقی شهادت در امور قضایی از دیدگاه فقهای مذاهب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

2 گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

3 گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد ، ایران.

چکیده

فقه اسلامی در دوره‌های مختلف مظهری از مظاهر عنایت امت اسلامی به شریعت است؛ شریعتی که مبین عدل و رحمت و اصلاح می‌باشد. راه‌های اثبات ادلۀ دعاوی به عنوان محافظ حقوق، مظهر رحمت و ابزار کارآمد، تحقق عدالت و از بیشترین موضوعات در اجرا و پرکاربردترین موضوعات فقهی – حقوقی محسوب می‌شوند که از جمله مهمترین روش‌هایی که اثبات حق و میزان عدالت به آنها بستگی دارد، شهادت است. اما شهادت نیز همانند دیگر احکام و موضوعات اسلامی دارای احکام و شرایطی است که  از جمله آنها این است که، در صورت ثبوت شهادت، آیا خبر قاطعی است که حاکم باید به موجب آن حکم کند؟ آیا تعداد و عدالت شاهد شرط است؟ ارکان شهادت چیست؟ حکم و شروط شهادت چگونه است؟ نصاب شهادت چند نفر است؟ آیا شهادت یک شاهد بهمراه سوگند پذیرفتنی است؟ سوال دیگر اینکه مشروعیت اثبات شهادت شاهدین و یا شهادت یک شاهد بهمراه سوگند چگونه خواهد بود؟ از این رو در نوشتار حاضر که با رویکرد تفسیری-کیفی نگاشته شده است، ابعاد مختلف موضوع شهادت و احکام و شرایط آن به صورت تطبیقی از دیدگاه مذاهب مختلف فقه اسلامی بررسی شده و با تحلیل نظرات فقهای مذاهب خمسه در این زمینه، ضرورت یا عدم ضرورت اثبات شهادت و فروعات مربوط به این مساله بررسی شده و در نهایت به این نتیجه رسیده است که موضوع شهادت در اسلام و نقش آن در اثبات احکام اسلامی مورد توافق تمام فقهای اسلامی بوده و در بسیاری از موارد با هم اتفاق نظر دارند؛ البته در برخی موارد نیز مبانی فقهی هر مذهب اقتضاء می­کند که در برخی موارد با هم اختلاف نظراتی داشته باشند

کلیدواژه‌ها