انواع و روشهای جبران خسارت معنوی ناشی از بازداشت فرد بی‌گناه با رویکرد جامعه شناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا حقوق جزا و جرم شناسی گروه حقوق ، دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد یزد، ایران

2 استاد یار دکترای تخصصی حقوق جزا و جرم شناسی گروه حقوق ، دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد یزد ، ایران

3 دکترای تخصصی حقوق جزا و جرم شناسی گروه حقوق ، دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه پردیس فارابی ، واحد قم ، ایران

چکیده

در این مقاله به دنبال پاسخ به این پرسش هستیم که چه نوع جبران خسارت هایی در حقوق ایران برای افراد بازداشت شده بی گناه قابل پیش بینی است و این گونه های جبرانی با چه روشهایی اعمال می شود. در واقع مهمتر از خسارات مادی ، آنچه در بازداشت افراد ممکن است ایجاد شود خسارات معنوی است. خسارت معنوی خسارات وارد بر روح، جسم، اعتبار، احساسات و عواطف یا هرگونه خسارت وارد بر شخص و شخصیت او را شامل می‌شود. ارزیابی خسارت در جبران خسارت معنوی با مشکلات بسیاری مواجه است.زیرا عوامل مختلفی در این رابطه درگیر می شوند که نمی توان با قطعیت و با استناد به اصول ارزیابی خسارت، به ارزیابی این گونه خسارتها پرداخت. تفاوت های روحی و شخصیتی افراد، جایگاه اجتماعی آنان و مشکل تعیین واقعی میزان خسارات روحی و معنوی از جمله این موضوعات هستند. بنابراین به آسانی نمی‌توان بین این دو حد از شدت و ضعف، ملاک و قاعده‌ ایی عمومی و ثابت که قابل انطباق بر همه افراد باشد به دست داد و اصولاً قاعده مسلمی در این رابطه وجود ندارد اما آنچه که در این نوشتار به عنوان مهمترین مولفه های مد نظر در ارزیابی خسارت اشاره شد تأثیر ویژگی های شخصیتی و جایگاه اجتماعی بازداشت شونده و تأثیر عناصر معنوی و انگیزه بازداشت کننده بود و در خصوص روش های جبران خسارت معنوی ناشی از بازداشت افراد بی گناه نیز سه روش قانونی، توافقی و قضایی مطرح و مورد بحث قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها