دیپلماسی فرهنگی فرانسه: راهبردهای حمایت از صادرات فرهنگ از طریق کتاب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر

2 گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه تهران

3 دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه

4 گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران

چکیده

بررسی سیاست خارجی جمهوری فرانسه گواه آن است که در نگاه حکومت‌های مختلف آن، فرهنگ و دیپلماسی فرهنگی دارای جایگاه و اهمیت بوده است. کتاب به عنوان صنعت فرهنگی که مخاطبان بین‌المللی را هدف قرار می-دهد در زمره ابزارهای عمده فرهنگی برای جذب و نفوذ فرانسه در کشورهای دیگر محسوب می‌شود. صنعت کتاب امروز از صنایع فرهنگی پیشرو فرانسه در زمینه صادرات به شمار می رود و عملکرد ناشران نقش مهمی در تبیین و نمایاندن فرهنگ فرانسوی در خارج از کشور دارد. مراکز و شبکه‌های فرهنگی فرانسه در چارچوب برنامه‌های راهبردی و اجرایی دیپلماسی فرهنگی، از طریق پشتیبانی ترجمه و ترویج سفر نویسندگان فرانسوی‌زبان در سراسر جهان از صنعت کتاب حمایت می‌کنند. از نظر سیاست‌گذران حوزه کتاب فرانسه، نویسندگان حاملان عمده نفوذ فکری و فرهنگی فرانسه به شمار می‌روند.
این مقاله با رویکردی توصیفی و تاریخی به دنبال پاسخ‌گویی به این سؤال است که چگونه دولت فرانسه از رهگذر بهره‌گیری از صادرات کتاب درصدد تقویت دیپلماسی فرهنگی خود در کشورهای فرانسوی‌زبان آفریقا برآمده است؟ فرضیه مقاله حاضر آن است که دولت فرانسه از رهگذر صادرات کتاب و ادبیات فرانسوی به‌عنوان یکی از منابع اصلی قدرت نرم در عرصه دیپلماسی فرهنگی با جذب مخاطبان به‌ویژه در کشورهای فرانسوی‌زبان قاره آفریقا به صادرات از طریق رسانه کتاب به انتقال فرهنگ، ادبیات و هنر برای ارائه تصویری مثبت از این کشور در عین تداوم هژمونی می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها