مقایسه سیاست‌های اقتصادی دولت‌های جمهوری اسلامی ایران و امارات متحده عربی و بررسی جایگاه سرمایه-گذاری خارجی در سیاست‌های اقتصادی آنها از سال ۲۰۰۵ تا 2020

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علوم سیاسی/سیاستگذاری عمومی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.

2 استادیار، گروه علوم سیاسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر، «مقایسه سیاست‌های اقتصادی دولت‌های جمهوری اسلامی ایران و امارات متحده عربی و بررسی جایگاه سرمایه‌گذاری خارجی در سیاست‌های اقتصادی آنها از سال ۲۰۰۵ تا 2020» می‌باشد. در این راستا، مدل مرحله‌ای والت روستو (در چارچوب نظریات توسعه گرایانه مبتنی بر تولید) مورد استفاده قرار می گیرد. روستو، برخلاف بسیاری از اندیشمندان حوزۀ توسعه معتقد است منابع طبیعی از جمله نفت در قالب منابع سرمایه ای در کنار عواملی مانند دولت مدرن، نهادی و قانون‌گرا-هر چند دیکتاتوری نرم- به عنوان عاملی مثبت و شتاب دهنده در جهت افزایش درآمد سرانه، افزایش انباشت سرمایه و ثروت، در طی فرآیندهای تاریخی توسعه به ویژه گذار از مرحله سنتی به مرحله پیش از خیز اقتصادی و نیز گذار از مرحله جهش اقتصادی به مرحله بلوغ اقتصادی (مرحلۀ ماقبل مصرف انبوه)، نقشی سازنده ایفا می‌نماید. با این فرضیه که «درآمدهای نفتی- به مثابه عامل پایه‌ای به همراه عوامل حمایت کننده مانند زمامداری مبتنی بر قانون و سرمایه خارجی»، باعث گردیده تا امارات متحده عربی از سال 2005 به بعد سیاست اقتصادی توسعه گرایانه خاصه در زمینه‌هایی مانند رشد اقتصادی، افزایش درآمد ملی، کاهش بیکاری و ... با فاصلۀ زیادی نسبت به جمهوری اسلامی ایران در پیش بگیرد. نتایج نشان می دهد که عواملی مانند ماهیت ایدئولوژیک و تفاوت نگاه حاکمان جمهوری اسلامی ایران به مفاهیمی چون منافع ملی، نظام بین‌الملل، جهانی شدن و ... باعث گردیده تا این کشور در مقایسه با امارات متحدۀ عربی، در استفاده از نفت در گذار به توسعۀ اقتصادی، با موفقیت چندانی رو به رو نگردد.

کلیدواژه‌ها