سیاست دینی یعقوب لیث و وضعیت اقلیت‏های دینی در قلمرو صفاریان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ اسلام، گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

2 گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

3 گروه تاریخ، گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

10.30510/psi.2022.334269.3267

چکیده

سیستان به عنوان یکی از شرقی‏ترین ایالت‏های ایران حضوری دیرینه در اساطیر و تاریخ مذهبی و سیاسی ایران داشت. مهمترین ادیان فعال در این سرزمین در دورۀ ساسانی، به ویژه از نیمۀ دوم حکومت ساسانیان، ادیان زرتشتی، بودایی، هندوئی، مسیحی و یهودی بودند. با ورود اسلام در سیستان، همانند دیگر نقاط ایران، تغییر چشمگیری در صورت مذهبی و سیاسی رخ داد. از قرن اول هجری به تدریج اهل سیستان اسلام آوردند و هویت سیاسی و مذهبی اسلامی پذیرفتند. یعقوب لیث صفاری از نخستین امرای ایرانی برخاسته از عامۀ مردم سیستان بود. دودمان رتبیل/زنبیل یکی از این رقبای محلی بود که قرن‏ها پیش سیستان بخشی از قلمرو ایشان محسوب می شد. این دودمان و کابلشاهان بر مذهب بودایی و شیوایی بودند. با توجه به بستر زمانی و مکانی که یعقوب لیث صفاری در آن حکومت خود را تشکیل داد، مسئله اصلی این مقاله بررسی سیاست مذهبی اوست. برای وی اهداف سیاسی و اقتصادی با اهمیت تر از اهداف مذهبی بود. او به منظور دفع دشمنان و خطر رقیبان، تثبیت قدرت، به دست آوردن ثروت و غنائم، گسترش قلمرو و کسب مشروعیت از دستگاه خلافت و مقبولیت از جامعۀ سنی الگوهای از پیش نهاده در ارتباط با حمله به سرزمین کفار و تخریب معابد ایشان و از سوی دیگر تسامح مذهبی با پیروان ادیان الهی را در پیش گرفت. در سیاست مذهبی یعقوب تلاش برای گسترش اسلام موضوعیت نداشت.

کلیدواژه‌ها

ماهنامه جامعه شناسی سیاسی ایران
دوره 5، شماره 4
تیر 1401
صفحه 1462-1484

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار