حکمرانی و مشروعیت اطاعت در اندیشه سعدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی

10.30510/psi.2022.263777.1411

چکیده

اندیشه سیاسی به یک معنا تأمل در نحوه تولید و توزیع قدرت در سپهر مدینه است. بدینسان متفکری که چهارچوبی از نحوه تولید و توزیع قدرت را ارائه کرده باشد می تواند در سنخ اندیشمندان سیاسی یا متفکرانی قرار گیرد که در حوزه سیاست تأمل کرده اند. خوانش گلستان سعدی حکایت از آن دارد که نگاه ویژه سعدی به حکم و اطاعت به عنوان عناصر مهم تولید و توزیع قدرت، وی را در سنخ متأملان در سیاست قرار داده است؛ که درک چیستی آن صرفاً با تتبعات ادبی قابل حصول نیست، و مستلزم بازخوانی از منظر اندیشه سیاسی است. بر این اساس، هدف این مقاله استخراج مقولات حکم و اطاعت از متن گلستان با هدف شناخت ابعاد سیاسی اندیشه سعدی است. یافته های پژوهش دلالت بر این دارد که با توجه به کدهای متعدد، سعدی از زبان کنش های کلامی انتقادی استفاده کرده و با نگاه ویژه به دو مفهوم علم سیاست یعنی حکم و اطاعت، نه تنها وضع اسفناک سیاسی-اجتماعی روزگار خود را مورد انتقاد قرار داده، بلکه فراتر از آن کوشیده است که مهم‌ترین پاره‌گفتار قدما، به خصوص خواجه نظام الملک، را مورد نقد قرار دهد.

کلیدواژه‌ها