خوانش یاکوبسنی گزاره‌های سیاسی و اجتماعی در قطعه‌ی « صاعقه‌ی ما ستم اغنیاست» از پروین اعتصامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه آزاد اسلامی، شیروان، ایران.

چکیده

بررسی زمینه‌های اخلاقی قطعۀ «صاعقۀ ما ستم اغنیاست» بر اساس مبانی نظریۀ ارتباط کلامی یاکوبسن، هدف و مسألۀ اصلی پژوهش حاضر است. این تحقیق با عنایت به روش توصیفی-تحلیلی و منابع کتابخانه‌ای تدوین شده است. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که پروین ترکیبی از اخلاقیات، اجتماعیات و مسائل سیاسی را با مخاطبان خود به اشتراک گذاشته است. دعوت او به حق‌طلبی و تخلق به سلاح خوی نیک برای برهم‌زدن شرایط نامطلوب، از کاربردهای نقش ترغیبی بوده است. نقش همدلی بیانگر دردهای مشترک پروین با غالب اعضای جامعه است. نقش عاطفی، دنیای درونی‌اش را تشریح می‌کند. نقش ارجاعی، واقعیت‌های موجود را که آمیزه‌ای از بی‌اخلاقی-های طبقۀ حاکم و محرومیت‌های فرودستان است، نشان می‌دهد. نقش ادبی مبین قدرت تصویرگری پروین برای محسوس جلوه دادن تضادها و تقابل‌های موجود در جامعه با کاربست استعاره و کنایه است. بر اساس نقش فرازبانی در این شعر، خرقه رمزی از محرومیت‌، نوروز رمزی از بی‌اعتباری دنیا و کِشتن و درودن رمزی از هماهنگی میان کار و نتیجه است.

کلیدواژه‌ها