یکی از بارزترین ویژگیهای مدرنیسم، خردگرایی و اصالت عقل است؛ عقل در عصر مدرنیسم ابزاری مطمئن و موثّق برای شناخت هستی است . خردگرایی مدرن، که از عصر روشنگری در اروپا نضج یافته بود تأکید بر این داشت که عقل میتواند به حقایق مطلق، تردیدناپذیر دست یابد. خردگرایی مدرن، که در اروپا رشد و تکامل یافته بود جوامع دیگر را نیز متأثّر کرد و جامعۀ ایرانی نیز به تبع تعاملاتی که با غرب داشت از مدرنیته و خردگرایی به مثابۀ بنیان فرهنگ مدرنیته تأثیر پذیرفت. دیری نگذشت که این تأثیر در شعر نیز ظاهر شد و نگرش شاعران ایرانی از دورۀ مشروطه نسبت به اموری چون دین و باورهای دینی، خرافات و باورهای عامه و ... تغییر یافت. دامنۀ این تأثیر به شعر معاصر نیز کشیده است و شاعران معاصر نیز متأثّر از خردگرایی مدرن، باورهای عامیانه، تقدیر و جبر را به دیدۀ تردید نگریستهاند. مظاهر خردگرایی مدرن در شعر شاعرانی چون نیما، شاملو، اخوان، شفیعی کدکنی و ... آشکار است. در پژوهش حاضر ظهور و نمود خردگرایی در شعر برخی از شاعران معاصر در موضوعاتی چون نفی تقدیرگرایی و تأکید به مختار بودن آدمی، مخالفت با باورهای عامه و خرافهستیزی مورد بررسی قرار گرفته است و پژوهش حاضر با روشی توصیفی-تحلیلی، بازتابهای خردگرایی این شاعران را در موارد مذکور مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و روشن ساخته است که شعر معاصر متأثر از خردگرایی مدرن دخالت نیروهای غیبی در سرنوشت بشر، تقدیر، خرافات و باورهای عامه را رد کرده و عقل را مرجع و محور قررا داده است.
ایراندوست آذر, فرزانه, & مشفقی, آرش. (1401). خردگرایی مدرن؛ تقدیرستیزی و خرافه ستیزی در شعر معاصر. ماهنامه جامعه شناسی سیاسی ایران, 5(8), 1363-1382. doi: 10.30510/psi.2022.324104.2942
MLA
فرزانه ایراندوست آذر; آرش مشفقی. "خردگرایی مدرن؛ تقدیرستیزی و خرافه ستیزی در شعر معاصر". ماهنامه جامعه شناسی سیاسی ایران, 5, 8, 1401, 1363-1382. doi: 10.30510/psi.2022.324104.2942
HARVARD
ایراندوست آذر, فرزانه, مشفقی, آرش. (1401). 'خردگرایی مدرن؛ تقدیرستیزی و خرافه ستیزی در شعر معاصر', ماهنامه جامعه شناسی سیاسی ایران, 5(8), pp. 1363-1382. doi: 10.30510/psi.2022.324104.2942
VANCOUVER
ایراندوست آذر, فرزانه, مشفقی, آرش. خردگرایی مدرن؛ تقدیرستیزی و خرافه ستیزی در شعر معاصر. ماهنامه جامعه شناسی سیاسی ایران, 1401; 5(8): 1363-1382. doi: 10.30510/psi.2022.324104.2942