دگماتیسم دینی در شاهنامۀ فردوسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ علوم انسانی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران.

2 استاد یار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ علوم انسانی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران.

چکیده

چکیده: مقالۀ میان رشته ای حاضر دو رخداد مهمّ دوران ساسانیان را مورد نقد و بررسی قرار داده است، حوادثی که در شاهنامه، ویژه و منحصر به فرد است. منظور از این حوادث مهمّ، جنبش های مذهبی "مانویان" و "مزدکیان" است که به سبب خود کامگی شاهان ساسانی و فرصت طلبی و سود جویی اشراف و موبدان، منجر به کشتار خونین مردم و رهبران دینی آنان گردید. کشتاری که نا خرسندی مردم و تزلزل پایه های حکومت مقتدر ساسانی را سبب آمد. پزوهشگر قصد داشته ، دلایل وقوع این فجایع را بدون اغماض، در قالب مو ضوع "دگماتیسم دینی" برمبنای جزم اندیشی موبدان دوران ساسانی مورد بررسی قرار دهد. زیرا استبداد دینی، تمام ارزش ها، لطافت ها و آثار وضعی و معنوی دین را نابود می سازد و دین هرگز در جوامع مستبد و جزم گرا به اهداف واقعی خود نائل نمی آید. "دگماتیسم"به معنی اصرار بردرستی یک معنا و عقیدۀ خاصّ به گونه ای تعصّب آمیز، بدون ارائۀ دلائل کافی و مستند است که غیر قابل باز نگری و تجدید نظر باشد. البتّه مقصود از این وا کاوی، ردّ خدمات ارزندۀ دوران فرمانروایی ساسانی نبوده بلکه هدف این بوده است که بیان شود در شاهنامه، حرکت موازی "رنگ گل" در کنار "رنج خار" امری اجتناب نا پذیر است . کشتار خونین پیروان مزدکی و مانوی براستی خاری بود که برچهرۀ تاریخ خلید و چنان زخم و نشانی را باقی گذاشت که التیام آن هرگز امکان پذیر نیست. واژگان کلیدی: ساسانیان، مزدکیان، مانویان، و "دگماتیسم دینی

کلیدواژه‌ها

ماهنامه جامعه شناسی سیاسی ایران
دوره 5، شماره 10
دی 1401
صفحه 1350-1362

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار