بررسی نگاه تطبیقی گوتیک در ادبیات ایران و غرب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه، ایران.

2 گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه، ایران.

3 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه، ایران.

4 دانشگاه حکیم سبزواری

چکیده

یکی از شناخته‌شده‌ترین مکتب‌های داستانی جهان، مکتب گوتیک است و القا‌کردن ترس و وحشت از مؤلفه‌های اصلی آن به‌شمار می‌آید. ادبیات گوتیک بعد از اینکه در غرب دوران اعتلای خود را طی نمود وارد ادبیات ایران شد و نویسندگان با الهام از آن، به نوشتن داستان‌های گوتیک ایرانی روی آوردند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی گوتیک در ادبیات ایران و غرب، انجام شد. روش پژوهش مبتنی بر تحلیل محتواست و اطلاعات مورد نیاز به‌صورت کتابخانه‌ای جمع‌آوری شد. نتایج نشان داد آنچه در شکل‌گیری داستان‌های گوتیک تأثیر داشته و آنها را از سایر داستان‌ها متمایز می‌کند فضاسازی و شخصیّت‌پردازی است که در هر دو ادبیات ایران و غرب مشترک است. اما فضاسازی در گوتیک غربی به دلیل وجود مکان‌هایی مانند کلیساها، قلعه‌ها و ساختمان‌های بلند و نوک‌تیز، در چنین مکان‌هایی اتفاق می‌افتد ولی در گوتیک ایرانی معمولاً در فضاهای متروک و دور از شهر، قبرستان یا روستاهای خالی از سکنه اتفاق می‌افتد. از نظر شخصیت‌پردازی نیزدر گوتیک غربی وجود یک موجود گوتیکی باعث ایجاد اعمال ترسناک نظیر قتل و نابودی می‌شود، اما در داستان‌های ایرانی شخصیت‌های گوتیک معمولاً شخصیت‌هایی با بیماری و آشفتگی‌های روانی هستند.

کلیدواژه‌ها