بررسی ابعاد سیاسی و اجتماعی شکواییه در شعر خاقانی و نظامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اقلید، دانشگاه آزاد اسلامی، اقلید، ایران

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اقلید، دانشگاه آزاد اسلامی، اقلید، ایران

10.30510/psi.2022.309200.2423

چکیده

شکواییه، یکی از گونه‌های ادب غنایی به شمار می‌آید و به اشعاری گفته می‌شود که شاعر، در قبال ناملایمات و محرومیت‌های وارده بسراید و حکایت از اندوه، رنج، یأس، ناکامی، تیره‌روزی و بدبختی گویندۀ آن کند. این نوع شعر به ویژه در ادبیات فارسی، جایگاه قابل توجهی دارد. شاعران که هنرمندانی تیزبین و صاحبان اندیشه‌های ژرف‌نگر هستند، با دقت بیشتری اوضاع جامعه را کنکاش کرده ونابسامانی‌های آن را در اثر خود جلوه‌گر می‌سازند. پژوهش حاضر، به بررسی تطبیقی شکواییه‌های خاقانی و نظامی می‌پردازد. این شاعران، به طرز هنرمندانه‌ای شکایت‌های خود از اوضاع زندگی فردی و اجتماعی خود را در لابه لای ابیاتشان، به صورت مستقیم و غیر مستقیم مطرح کرده‌اند که با بررسی آنها، می‌توان تا حدودی از اوضاع سیاسی و اجتماعی حاکم بر روزگار آنان آگاهی حاصل کرد. روش تحقیق حاضر، به صورت کتابخانۀ و شیوۀ توصیفی-تحلیلی است و اهمیت انجام این تحقیق در شناخت اوضاع عصرِ شاعران و آگاهی از زندگی شخصیِ آنها از طریق بررسی شکایت‌های مطرح شده در اشعار آنهاست. نتایج نشان دهندۀ این موضوع است که هر دو شاعر، از وضعیت سیاسی و اجتماعی حاکم بر جامعۀ خود ناراضی بوده و این نارضایتی را در لابه لای اشعار خود، گاه به صورت صریح و گاه به صورت غیر مستقیم مطرح کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها

ماهنامه جامعه شناسی سیاسی ایران
دوره 5، شماره 11
بهمن 1401
صفحه 120-140

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار