مقاصد شریعت و چالش های جهان معاصر ، ضرورت بازخوانی مولفه های مقاصدی با رهیافت مدرن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه فقه و حقوق اسلامی ، واحد یادگار امام خمینی (ره)شهر ری ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران ، ایران

2 استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی ، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری ، تهران ، ایران

3 عضو هیئت علمی دانشگاه یادگار امام

چکیده

پژوهنده با واکاوی مقاصد شریعت در فقه اهل سنت و فقه امامیه به تأثیر دانش مقاصد بر فقه پرداخته و سیر تحول مقاصد را با استفاده از روش توصیفی_ تحلیلی در پرتو تکنیک ردیابی فرایند و تتبع در منابع علمی، مورد توجه قرار داده است.با نظر به این که؛ پس از انقلاب و قرار گرفتن فقه شیعی بر کرسی حکومت با پرسش‌هایی که فقه فرد گرای کهن با آن مواجه نبوده ، این مسئله ضرورت پیدا کرده است. فقهای شیعه - متأخرین_ گفته‌اند که؛ کشف مقاصد شریعت را در مباحثی مانند:عدالت، مصلحت، امنیت و کرامت انسانی می‌تواند، انسان را به سرمنزل رهنمون شود. این جستار پژوهشی به دنبال پاسخ گوئی بدین پرسش بنیادین است که: آیا فقه امامیه توان حضور همه جانبه در اجتماع را دارد یا خیر؟ و چگونه می‌توان با استفاده از ظرفیت‌های بالقوه موجود در آن به صورت بهینه استفاده نمود؟فقه به صورت عام و مقاصد شریعت به نحو خاص چگونه می‌تواند بشریت را در جهان امروز در جهت حل مشکلاتش یاری کند. پردازش یافته‌های پژوهش حاکی از این است که؛ فقه امامیه دانش مقاصد را در جهت حل چالش‌های جهان معاصر با رویکردی پویا و عقل نگر در دستور کار قرارداده است و به زعم پژوهنده، دانش مقاصد به مثابه یک مبحث فقهی/ اصولی و کلامی با عنایت به این نکته که؛ مقاصد شریعت و احکام آن از غایات خاصه پیروی می‌کنند و اصولا شریعت برای رسیدن به این غایات وضع شده و مقاصد شریعت را مأموریتی جز رساندن بشر به ساحل نجات ،متصور نیست.

کلیدواژه‌ها