استاد مدعو دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی
10.30510/psi.2022.331737.3168
چکیده
امروزه، رسانههای الکترونیکی برخط همچون خبرگزاریها و پایگاههای خبری و غیر برخط مانند انواع حاملهای داده، جایگزین رسانههای چاپی شدهاند و چالشهایی که در احراز مسئولیت مدنی رسانههای اخیر وجود داشت، بهاین رسانههای نوپدید هم منتقل شده است. در اینتحقیق، ضمن بررسی مبانی، ارکان و منابع مسئولیت مدنی رسانههای الکترونیکی برخط و غیر برخط و پرداختن بهمسئولان و مقوله نحوه و مصادیق جبران خسارت ایننوع رسانهها، چند چالش مهم طرح میشود. نخست آنکه بهدلیل فقدان نظام حقوقی مدوّن برای اینگونه رسانهها، مبانی حقوقی موجود درخصوص رسانههای چاپی، بهاین رسانهها نیز تعمیم مییابد بنابراین، بهنظرمیرسد نواقص همچنان پابرجاست مضافاً اینکه نظام قضایی ایران در موضوع خسارت مادّی و معنوی رسانههای الکترونیکی و چگونگی جبران آن از سابقه و تجربه چندانی برخوردار نیست. چالش دیگر، بهموضوع انتساب مسئولیت در رسانههای الکترونیکی- باتوجّه بهابهام در مسئولیت صاحبامتیاز و پیشبینی مسئولیت برای غیر مدیرمسئول- برمیگردد. همچنین در اینمتن، «تقصیر» و «فرض تقصیر» بهعنوان مبنای مطلوب مسئولیت مدنی رسانههای الکترونیکی و «تقصیر شغلی» و «مسئولیت حرفهای» بهمثابه یکی از چهرههای خاصّ تقصیر، مطرح و «حکومت حریم خصوصی بر کارکردهای رسانههای الکترونیکی»، «بهرهگیری از ظرفیت متنهای سند میثاق اصول اخلاقی حرفه روزنامهنگاری یا میثاق اخلاق حرفهای رسانهها»، «جبران خسارت معنوی بهشیوه مالی(پرداخت پول)»، «پیشبینی مسئولیت مدنی برای صاحبامتیاز» و «الزام صاحبامتیاز بهبیمه مسئولیت کارکنان رسانه» بهعنوان برخی از اجزاء «مدل مطلوب مسئولیت مدنی رسانههای الکترونیکی برخط و غیر برخط» پیشنهاد میشود.