جرایم سیاسی و مصادیق آن در حقوق ایران و موازین بین المللی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی،گروه حقوق،واحد اردبیل،دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل،ایران

2 استادیار،گروه حقوق،واحد تبریز،دانشگاه شهید مدنی آذربایجان،ایران

3 استادیار،گروه حقوق،واحد تبریز،دانشگاه آزاد اسلامی تبریز،ایران

چکیده

جرم سیاسی هر عمل مجرمانه ای که نتیجه ی آن سرنگونی نظام سیاسی و اجتماعی و صدمه به زمامداری کشورها یا به مقامات سیاسی و رئیس کشور باشد. حاکمان و دستاندرکاران حکومت خصوصاً قضات در هر عصر و زمان حسب اراده قاهره یا قراردادهای اجتماعی و مقررات موضوعه یا باورهای دینی در جهت حفظ و حراست از مصالح یا رعایت حقوق شناخته شده افراد یا جامعه و تنظیم روابط اجتماعی و به منظور جلوگیری از تجاوز، تعدی و زیادهطلبی برای مجازات، کیفر و تنبیه مجرمان، روشهای مختلف و متعددی را اعمال نموده اند. جرم سیاسی در حقوق ایران در اصل 168 قانون اساسی مورد توجه واقع شده است در سال 1395، قانون جرم سیاسی مورد تصویب مقنن قرار گرفت که براساس مقررات موجود در آن، دستگاه قضایی میتواند مبتنی بر قانون اختصاصی جرم سیاسی و شرایط حاکم بر دادرسی و صدور حکم آن، رسیدگی و صدور حکم نماید و دیگر از استناد به مواد عمومی قانون مجازات اسلامی برای برخورد با این جرم رهایی یابد. جرم سیاسی در اسناد بینالمللی هم به صورت صریح و هم به صورت ضمنی بیان شده است در دو دهه اخیر در جوامع بینالمللی تلاشهای بسیاری شده تا تعریفی واحد از جرم سیاسی و مصادیق آن ارائه شود یا به صورت غیرمستقیم، مصادیق آن را معرفی کنند. بهگونهای که قواعد و قوانین داخلی کشورها را در زمینهی نحوه نگرش به جرائم سیاسی تحت تأثیر قرار بدهند. این تلاشها در عرصه بین الملل منجر به تصویب اسنادی بهصورت صریح و برخی بصورت ضمنی شده است.

کلیدواژه‌ها