عفو و بی‌کیفری به مثابه یک مؤلفه متناقض در سازوکارهای عدالت انتقالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیات علمی دانشگاه پیام نور

2 استاد تمام دانشکده حقوق و علوم سیاسی تهران

3 استادیار گروه حقوق بین الملل، تهران

10.30510/psi.2022.322110.2878

چکیده

درخواست برای عدالت اغلب با تلاش‌های رسمی به سمت صلح در تضاد بوده است. هدف عدالت انتقالی بر پایه تضمین عدالت و صلح در یک‌زمان مشخص است اما در مواردی خودداری از تعقیب جزائی و یا مجازات در قالب عفو عمومی برای تحقق انتقال صلح‌آمیز ضروری هست. هدف این مقاله بررسی عفو و بی‌کیفری و ارتباط آن با عدالت انتقالی با استفاده از روش کتابخانه‌ای و ابزار فیش‌برداری استفاده می‌باشد. عفو عمومی یک مؤلفه متناقض از سازوکارهای عدالت انتقالی است که طی آن، برخی از مجرمان از سوی دولت بخشیده شده و مجازات نمی‌شوند. عفو حقوق قربانیان برای جبران غرامت را نقض می‌کند و با اهداف حقوق بین‌الملل برای مجازات مجرمان جنایت‌های جدی حقوق بشر ناسازگار است. این طرز تلقی را ایجاد می‌کند که ارتکاب جرائم سنگین می‌تواند بدون مجازات باقی بماند. مرتکبین نقض حقوق بشر فکر می‌کنند که با عفو می‌توانند از مجازات بگریزند. عفو مجرمان ممکن است ترس، بی‌ثباتی و ناامنی را در جامعه افزایش دهد لذا در راستای تقابل با بی‌کیفری فعالان حقوق بشر استفاده از عفو را عنوان ابزار عدالت انتقالی محکوم کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها