اصول و مؤلفه‌های دموکراسی در آراء و افکار محمد مجتهد شبستری؛ با تاکید بر روش شناسی کوئنتین اسکینر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی- مسائل ایران، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

2 استادیار و عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

10.30510/psi.2022.318674.2772

چکیده

امروزه دموکراسی به‌عنوان مطلوب‌ترین شیوۀ زیست سیاسی مطرح شده است و همه نظام‌های سیاسی برای کسب مشروعیت و تداوم حیات خود از برچسب دموکراسی سود می‌جویند و با ایجاد بعضی از نهادهای سیاسی دموکراتیک مدعی چنین حقانیت و مشروعیتی هستند. با وجود این، هر متفکری توجه خاصی به آن نشان داده است. در این جستار سعی می‌شود دموکراسی و اصول آن در آراء و اندیشه‌های دینی محمد مجتهد شبستری، در چارچوب روش‌شناسی هرمنوتیک اسکینر بررسی شود. با مداقه در آراء و اندیشه‌های مجتهد شبستری به‌عنوان اندیشمند دینی و تأثیرگذار در جریان‌های روشنفکری ایران بعد از انقلاب، می‌توان تفسیری دموکراتیک از دین برای اندیشه وی قائل شد و ایشان با نگاهی برآمده از هرمنوتیک، تفسیر مدرنی از مفاهیم سنتی مانند عدالت، شورا، مساوات و ... ارائه داده که با فهم معاصر بشری و یا فهم عصری از دین سازگاری دارد. و همچنین مجتهد شبستری تلاش نموده بین دیانت و مدرنیت آشتی ایجاد کند و میان آنها تفسیری عصری و زمان پسند که با روح زمانه همسو و همساز باشد ارائه دهد و با این رویکرد در مورد مفاهیم مدرن مانند دموکراسی، با اصل قرار دادن آزادی و مساوات، قائل به وجود «دموکراسی مسلمانان» است و معتقد است این دو اصل باید در بطن جامعه با سنت‌های مختلف به‌عنوان هسته‌های اساسی و اصلی در همه جای رژیم به نوعی خود را نشان دهد، و به جدایی و تفکیک دین از سیاست، عرفی بودن سیاست و حکومت قائل است.

کلیدواژه‌ها

ماهنامه جامعه شناسی سیاسی ایران
دوره 5، شماره 11
بهمن 1401
صفحه 1267-1292

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار