ظرفیت استناد به اصول قانون اساسی در آرای محاکم ایران و آمریکا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد واحد زاهدان

2 دانشگاه شهید بهشتی ْ‌دانشکده حقوق دانشیارحقوق عمومی

3 استادیار گروه حقوق، سرپرست دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان

10.30510/psi.2022.337187.3332

چکیده

قانون اساسی به عنوان سندی که آرزوهای جامعه را در خود جای داده در مرحله عمل و اجرا همیشه با مشکلاتی روبرست. هرچند بخشی از اصول قانون اساسی مانند تشکیل ارکان حکومتی به طور معمول اجرائی شده و محقق می شوند، لیکن بخش مهمی از اصول قانون اساسی بدون حمایت دادگاه ها و محاکم قابلیت اجرائی ندارد، هدایت و ترغیب محاکم به توجه بیشتر به اصول قانون اساسی در رسیدگی های خود و استناد به این اصول، راه را برای اجرایی شدن بهتر قانون اساسی فراهم می نماید. در مطالعه رویه محاکم دو کشور مشخص گردید که در محاکم کیفری و حقوقی آمریکا، استناد به اصول قانون اساسی امری رایج است، در حالیکه در ایران استناد به اصول قانون اساسی در محاکم کیفری و حقوقی امری استثنائی و مربوط به چند اصل محدود است، در حالیکه اصول بیشتری از قانون اساسی قابلیت استناد در آرای محاکم را دارا هستند. استناد به اصول قانون اساسی در آرای دیوان عدالت اداری ،علی رغم ایرادات وارده قابل توجه است. استناد به اصول قانون اساسی در آرای محاکم آمریکا برای بی اثر کردن قوانین عادی مغایر با قانون اساسی است در حالیکه نظام حقوقی ایران فاقد چنین ظرفیتی است و در چنین شرایطی استناد به اصول قانون اساسی در ایران در دو وضعیت می تواند منشأ اثر باشد. یکی در جائی که حکم قانون عادی وجود ندارد و دوم این که استناد به قانون اساسی، جنبه تکمیلی و تأکیدی در کنار استناد به قانون عادی به خود بگیرد زیبنده این قانون نمی باشد.

کلیدواژه‌ها

ماهنامه جامعه شناسی سیاسی ایران
دوره 5، شماره 11
بهمن 1401
صفحه 2030-2048

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار