تحلیل سیاست جنایی اسلام در مواجه با جرائم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

2 روه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

10.30510/psi.2022.336989.3326

چکیده

ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ روش ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ای و از ﻃﺮﯾﻖ ﻓﯿﺶ ﺑﺮدرای ﺑﻪ دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﺴﺘﻨﺪات ﻣﺮﺗﺒﻂ ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﯾﻌﻨﯽ ﺟﺮاﺋﻢ اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻓﻘﻬﯽ ﺟﺮم اﻧﮕﺎری اﻓﺴﺎد ﻓﯽ اﻻرض را ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ای ﻣﺘﻔﺎوت از روﯾﻪ ﺣﻘﻮق ﻣﻮﺿﻮﻋﻪ ﻣﯽ ﻧﮕﺮﻧﺪ. ﺑﺮ اﺳﺎس ادﻟﻪ ﻓﻘﻬﯽ و دﯾﺪﮔﺎهﻫﺎی ﻓﻘﻬﺎ ﺟﺮم اﻓﺴﺎد ﻓﯽ اﻻرض ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ. زﯾﺮا ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ ﺗﺤﻠﯿﻞ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﻣﺤﺎرﺑﺎن و ﻣﻔﺴﺪان ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺣﮑﻢ ﯾﮑﺴﺎناﻧﺪ، ﻟﮑﻦ ﻣﺤﺎرب ﻫﻤﺎن ﻣﻔﺴﺪی اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﻘﺎم ﻧﻈﺮ و ﺗﺌﻮری ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺷﺪﯾﺪ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﻣﻔﺴﺪ ﻓﯽ اﻻرض ﻫﻤﺎن ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺷﺪﯾﺪی اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﯿﺪان ﻋﻤﻞ، ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎری ﺧﻮد را ﻋﻤﻠﯽ ﺑﺮوز ﻣﯽدﻫﺪ. ﻇﻬﻮر آﯾﻪ ﻣﺤﺎرﺑﻪ و ﻗﻮاﻋﺪ ادﺑﯽ ﻣﺴﻠﻢ اﻗﺘﻀﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺠﺎزات ﻫﺮ دو ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﭼﻮن ﻣﺤﺎرﺑﻪ ﺑﺎ ﺧﺪا در ﻣﻌﻨﺎی ﺣﻘﯿﻘﯽ ﮐﻪ ﻣﺤﺎل اﺳﺖ و ﻣﺤﺎرﺑﻪ ﺑﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا)ص( ﻫﻢ ﮐﻪ ﻣﻨﺘﻔﯽ اﺳﺖ. ﭘﺲ ﻣﻌﻨﺎی آﯾﻪ از ﺑﺎب دﻻﻟﺖ اﻗﺘﻀﺎ اﯾﺠﺎب ﻣﯽﮐﻨﺪ در ﺻﺪر آﯾﻪ و »ﯾﺴﻌﻮن ﻓﯽ اﻻرض» از ﺑﺎب ﻋﻄﻒ ﺑﻪ »ﯾﺤﺎرﺑﻮن«، آن ﻫﻢ ﺑﺪون ذﮐﺮ ﻣﻮﺻﻮل، ﺟﺎی ﻫﯿﭻ ﺷﮑﯽ را ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﯽﮔﺬارد ﮐﻪ اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ، در آﯾﻪ دو ﭼﯿﺰ )ﯾﺤﺎرﺑﻮن و ﯾﻔﺴﺪون( ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ، اﻣﺎ ﻗﻄﻌﺎً ﺣﮑﻢ آن دو ﯾﮑﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس روﯾﻪ ﻗﺎﻧﻮنﮔﺬار ﮐﯿﻔﺮی اﯾﺮان در ﺳﺎل 1392 ﮐﻪ ﻣﺤﺎرﺑﻪ و اﻓﺴﺎد ﻓﯽ اﻻرض را دو ﺟﺮم ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺗﻠﻘﯽ ﮐﺮده اﺳﺖ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻘﺎد و ﺧﻼف ﻧﻈﺮ ﻗﺎﻃﻊ ﻓﻘﻬﯽ اﺳﺖ.

کلیدواژه‌ها