مبانی فقهی و حقوقی اصل آزادی کسب اطلاعات و اخبار در رسانه و استثنائات آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران

2 استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران(نویسنده مسئول)

3 استاد، عضو هیئت علمی دانشگاه صدا و سیما، تهران، ایران

چکیده

یکی از مهم‌ترین وظایف رسانه، به دست آوردن اطلاعات و اخبار است و بر مبنای اصل آزادی کسب اطلاعات و اخبار، رسانه می‌تواند، این اطلاعات و اخبار را از هر طریق و با هر روشی کسب کرده و اطلاع‌رسانی کند؛ اما نکته مهم در این زمینه، مبنی مشروعیت و قانونی بودن این اصل و حدوثغور آن است. به همین سبب، موضوع اصلی این مقاله، مبانی فقهی و حقوقی مسئولیت رسانه در رابطه با اصل آزادی کسب اطلاعات و اخبار قرار گرفته است. در این پژوهش، با روش توصیفی-تحلیلی و رویکرد تحلیل محتوای منابع فقهی و مصادر حقوقی (قانونی) و بر اساس روش گردآوری کتابخانه‌ای (اعم از مکتوب و دیجیتال)، به سراغ فقه و حقوق رفته و این موضوع مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس تحلیل داده‌ها، اصل آزادی کسب اطلاعات و اخبار در فقه دارای مبانی قرآنی، روایی و عقلی است و در قوانین حقوق اساسی و حقوق شهروندی نیز اصولی برای این موضوع وضع شده است؛ اما استثنائاتی در این باب وجود دارد که بر اساس آن‌ها، کسب و اطلاع‌رسانی برخی امور، غیرشرعی و غیرقانونی است؛ ازجمله آن‌ها می‌توان به حفظ حریم خصوصی افراد (عموم مردم و افراد مشهور) و ضرورت توجه به حراست از اسناد و اطلاعات طبقه‌بندی‌شده اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها