تنش‌های سیاسی غرب آسیا و بازارجهانی نفت (مطالعه موردی:ترورسردار سپهبد قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه صنعت نفت، تهران، ایران

2 استادیار گروه اقتصاد ،دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

انقلاب اسلامی معادلات نفتی از پیش تعیین شده کشورهای غربی را برهم زد. ازجمله برنامه های راهبردی آمریکا، اعمال نفوذ و بر روی منابع نفت و گاز کشورهای نفت­ خیزوجبهه مقاومت برای ایجاد ثبات ، مدیریت آن از طریق بی ­ثبات ­سازی منطقه است. دراین­ ارتباط در منطقه شکل­ گرفته تا از این طریق، دخالت آمریکا تعدیل و کنترل شود. این مقاله با روش تحقیق توصیفی و تحلیلی در پی بررسی و پاسخ به این سؤال است که تأثیرهای شهادت رهبران مقاومت اسلامی و واکنش ایران به این اقدام بر بازار نفت و چشم­ انداز آتی پیشروی بازار نفت، چیست. ترور رهبران مقاومت از کدام کانالها بازار نفت را متأثر می ­نمایند و همچنین مهمترین برنامه آمریکا در حوزه انرژی پس­ازاین اقدامات تروریستی در راستای تحقق اهداف آنها در بازار نفت چیست. فرضیۀ مقالۀ حاضر عبارت بود از اینکه آمریکا با ترور رهبران مقاومت اسلامی در عراق به دنبال بی ­ثبات­ سازی کشورهای غرب آسیا به­ ویژه عراق و به­ تبع آن ایجاد ناامنی در تأسیسات نفتی و تصاحب سهم بازار این کشور و مقابله با نفوذ فزاینده ایران، بوده است. نتایج مقاله حاضر نشان میدهد که اقدام تروریستی آمریکا در راستای منافع و به­ ویژه تحقق برنامه انرژی آن در منطقه غرب آسیا بوده­ است. لذا آمریکا با توجه به برنامه گسترش تولید نفت و تبدیل­ شدن به یک صادرکننده خالص نفت در بازارهای بین المللی تا سال 2021 درصدد حذف برخی از بازارهای نفت خام نظیر ایران، ونزوئلا و عراق است. بدین منظور، آمریکا در تلاش است با ایجاد بی­ثباتی در منطقه، اقدام به ناامن ­سازی تأسیسات نفتی و تصاحب بازار کشورهای صادرکننده نفت غرب آسیا نماید.

کلیدواژه‌ها


. داوند، حجت. داوند، محمد و اسلامی، محسن (1397). «تأثیر انقلاب اسلامی بر هندسه قدرت مقاومت اسلامی در غرب آسیا»، مجله مطالعات سیاسی جهان اسلام، 25، صص 99-79.
2. درخشان، مسعود (1379). «نگاهی بر اقتصاد سیاسی نفت، حوزه و دانشگاه»، روش‌شناسی علوم انسانی، 6(25-24)، صص 200 - 188.
 3. درخشان، مسعود (1391). «امنیت انرژی و تحولات آینده بازارهای نفت و گاز»، فصلنامه راهبرد، 21(64)، صص 188 – 159.
4. دان راویو، یوسی ملمن(2012). جاسوسان علیه آخرالزمان، ترجمة میرمطهری، تهران: اطلاعات.
5. رفیع، حسین (1393). «تحول نقش نفت در تقابل سیاسی خاورمیانه اسلامی و غرب»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، 3 (9)، صص 60 – 35.
6. شافریتز، جی. ام؛ کریسـتوفر بریک (1390)، سیاست‌گذاری عمـومی در ایالات‌متحده، ترجمه حمیدرضا ملک محمدی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)
7. شاه ولی بر، عبدالکریم (1395). «علل و ابعاد تصاعد بحران در غرب آسیا پس از تحولات بهار عربی» (با تأکید بر نظریه برخورد تمدنی ساموئل هانتینگتون)، ماهنامه پژوهش ملل، 1 (12)، صص 13 - 1.
8. صفوی، حمزه و خاکسار، علی محمد (1397)، «تحلیل تأثیر داعش بر معادلات سیاسی-امنیتی خاورمیانه»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 33 (1)، صص 50 - 39.
9. طاهری فرد، علی. اخوان، مهدی و برامکی، حجت‌الله (1394). «بررسی نقش عراق در تحولات آتی بازار جهانی نفت»، نشریه علمی سیاست‌نامه علم و فناوری، ۵ (4)، صص 80-61.
10. عمادی سید رضی (۱۳۹۶). بلوک ۹، عامل تنش ژئوپلیتیک میان بیروت و تل‌آویو، سایت معاونت سیاسی آجا، قابل‌دسترسی در آدرس زیر:
                        http://siasi.aja.ir/Portal/home/?news/105568/105662/1496422
11. کارل، تریلین (1390). معمای فراوانی؛ رونق‌های نفتی و دولت‌های نفتـی، ترجمه: ج.خیرخواهان، چاپ دوم، تهران: نشر نی.
12. محمدی، حمیدرضا و میکامه، ایمان، (۱۳۹۲). «تأثیر نفت بر حضور نظامی آمریکا در خلیج‌فارس»، پژوهش‌های دانش زمین، 4(14)، ص 46.
13. مصلی نژاد، عباس (1391).‌ سیاستگذاری اقتصادی؛ مدل، روش و فرایند، تهران: انتشارات رخداد نو.
14. مصلی نژاد، عباس (1394 ب)، «سیاستگذاری اقتصاد سیاسی نفت و تحریم‌های بین المللی ایران»، پژوهشنامه علوم سیاسی، 10(3)، 200-171.
15. هوشنگی، حمید. (1387). «چالش نفتی ایران انقلابی با غرب، ماهنامه زمانه»، 69، صص 68-63.
16. Blank, L.R. (2012), Targeted strikes: The consequences of blurring the armed conflict and self-defense justifications. William Mitchell Law Review. 38(5), pp. 1655-1700.
17. Blomberg, Brock & Hess, Gregory & Jackson, J.hunter (2009), Terrorism and the returns to oil, Economics & Politics, 21(3), pp. 409-432.
18. Blum, G. & Heymann, P. (2010), Law and policy of targeted killing. Harvard National Security Journal. 1, pp. 145-170.
19. Dizaji, S.F. (2019), The potential impact of oil sanctions on military spending and democracy in the Middle East, ISS Working Papers (644), International Institute of Social Studies of Erasmus University Rotterdam (ISS), The Hague.
20. El-Chaarani, Hani(2019), Arab Spring in Gulf Cooperation Council Economies. International Journal of Energy Economics and Policy, 9(4), pp. 214-223.
21. Farhat, T. (2010), The year of the drone misinformation. Small Wars & Insurgencies. 21(3), pp. 529-535
22. Ebinger, C. (2007),About the Energy Security Initiative, Booking Institution,Washington DC.
23. Kaufmann & Robert, K. (2011), The role of market fundamentals and speculation in recent price changes for crude oil, Energy policy, 39(3), 105-115.
24. Maghyereh, Aktham I. Awartani, Basel.Sweidan, Osama. (2019). Oil price uncertainty and real output growth: new evidence from selected oil-importing countries in the Middle East. Empirical Economics, 56(5), 1601-1621.
25.Pindyck, R.S. (1978a), Gains to Producers from the Cartelization of Exhaustible,Review of Economics and Statistics, Vol. 60, No. 2 (Apr., 1978), pp. 238-251.
26.R.P Barnidge, Jr.,. (2012), A qualified defense of American drone attacks in northwest Pakistan under international humanitarian law, Boston University International Law Journal. 30(2), pp. 410-447
27.Scahill, Jeremy (2013), Dirty Wars: The World Is A Battlefield, New York City, New York: Nation Books.