پژوهش حاضر با هدف تبیین نقش مسجد در انسجامِ ساختارِ کالبدی- فضایی محلّه انجام شده است. رویکرد روش تحقیق، کمی و کیفی بوده و در آن از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی استفاده‌شده است. ازنظر ماهیت و نوع مطالعه، مفهومی؛ ازنظر روش مطالعه، توصیفی- تحلیلی است. "همبستگی اجتماعی " و "انسجام کالبدی – فضایی " دو مفهوم وابسته به یکدیگرند. تحقق این دو مفهوم در افزایش ایجاد سطح کیفی فضای شهری ازجمله اهدافی است که شهرسازان پیوسته به دنبال آن بوده‌اند. یکی از دلایل کاهش این ارتباط را باید در عدم هماهنگی و تعادل بین این دو جستجو کرد. از طرفی، تجلی اصل توحید، انسجام وحدت‌گرا در شهر اسلامی – ایرانی را به وجود آورده است. بدین ترتیب شناخت و تجلی اصول حاکم بر جوامع، راهبردی عملیاتی در جهت انسجام و یکپارچگی محیط خواهد بود. نتایج پژوهش نشان داد شاخص‌هایی که مسجد را به‌عنوان عنصری انسجام‌بخش در فضای شهر تبدیل می‌کند عبارت‌اند از وحدت، امت واحده و قرارگاه رفتاری بودنِ مسجد به‌عنوان مهم‌ترین معیارها در جهت نقش تعیین‌کننده مسجد. همچنین مسجد و تأثیر آن بر حوزه پیرامونی خود، در شرایط هرج‌ومرج و نامطلوب ساختار شهری، راهبردی زودبازده در مقیاس‌های خرد و کلان شهری است. طراحی مسجد به‌گونه‌ای که پاسخ‌گو به مقتضیات زمان خود باشد، دیدگاه جهان‌بینی در فضای سکونت را به عینیت تبدیل خواهد کرد. می‌توان با تقویت ابعاد موردنظر مسجد در مقیاس خرد همسایگی تا محله و فرا محله‌ای به سطحی از یکپارچگی و انسجام فضایی در بافت شهری رسید.
سرافراز, وحید, خیرالدین, رضا, علل الحسابی, مهران. (1401). تبیین نقش مسجد در انسجامِ ساختار کالبدی- فضایی محله نمونه موردی در سه پهنه از شهر دزفول. فصلنامه جامعه شناسی سیاسی ایران, 5(1), -. doi: 10.30510/psi.2022.326572.3011
MLA
وحید سرافراز; رضا خیرالدین; مهران علل الحسابی. "تبیین نقش مسجد در انسجامِ ساختار کالبدی- فضایی محله نمونه موردی در سه پهنه از شهر دزفول". فصلنامه جامعه شناسی سیاسی ایران, 5, 1, 1401, -. doi: 10.30510/psi.2022.326572.3011
HARVARD
سرافراز, وحید, خیرالدین, رضا, علل الحسابی, مهران. (1401). 'تبیین نقش مسجد در انسجامِ ساختار کالبدی- فضایی محله نمونه موردی در سه پهنه از شهر دزفول', فصلنامه جامعه شناسی سیاسی ایران, 5(1), pp. -. doi: 10.30510/psi.2022.326572.3011
VANCOUVER
سرافراز, وحید, خیرالدین, رضا, علل الحسابی, مهران. تبیین نقش مسجد در انسجامِ ساختار کالبدی- فضایی محله نمونه موردی در سه پهنه از شهر دزفول. فصلنامه جامعه شناسی سیاسی ایران, 1401; 5(1): -. doi: 10.30510/psi.2022.326572.3011
)